Αρθρογραφία 4Χ4 - Συμβουλές

[admin]

Μετά από αρκετό ψάξιμο στο διαδίκτυο, μαζεύτηκαν κάποια άρθρα τα οποία γενικότερα λείπουν από την παρέα μας.

1ο Άρθρο:
Πηγή: http://www.offroadclub.gr

Συμβουλές για την εκτός δρόμου οδήγηση

Τα τετρακίνητα οχήματα συνυπάρχουν με το φυσικό περιβάλλον, άρα και η προστασία του πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα του οδηγού.
Εάν σεβαστούμε τη φύση και τα φαινόμενά της σίγουρα μια δραστηριότητα θα έχει θετικό αποτέλεσμα.
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η οδήγηση ενός τετρακίνητου οχήματος σε φυσικό έδαφος είναι πολύπλευρη:
• Στον τρόπο οδήγησης
• Σε εξοπλισμό οχήματος
• Σε αντιμετώπιση των κατά τόπου καιρικών φαινομένων
• Αλλά και σε τρόπους αποφυγής και απεγκλωβισμού υμών
Έτσι λοιπόν μην υπερεκτιμάμε τις δυνατότητες μας αλλά και του οχήματος μας έναντι της φύσης. Όταν είμαστε ομάδα πάνω από δυο οχήματα πρέπει να μάθουμε και να λειτουργούμε σαν ομάδα. Μόνον μια καλή και άρτια οργανωμένη ομάδα μπορεί να ολοκληρώσει με ασφάλεια μια δραστηριότητα.
Η καλή προετοιμασία είναι:
1. Καλός χάρτης της περιοχής
2. Πρόβλεψη καιρικών συνθηκών
3. Έλεγχος οχήματος
4. Επιλογή παρέας με δεύτερο όχημα
5. Απαραίτητος εξοπλισμός για εκτός δρόμου οδήγηση
6. Καλή διάθεση

Ξεκινήστε με μια μονοήμερη εντός η εκτός Αττικής, να θυμάστε ποτέ μόνοι σας αλλά πάντα και με ένα άλλο όχημα καλά εξοπλισμένο. Μερικοί κανόνες:
- Την τετρακίνηση, για όσα οχήματα είναι κατά επιλογή, να την έχετε πάντα όταν κινείστε σε χωματόδρομο άσχετα εάν είναι δύσκολος η όχι, αφού με την τετρακίνηση έχουμε καλύτερο έλεγχο του οχήματος
- DIF / LOCK η μεσαίο διαφορικό, σε δύσκολες καταστάσεις να είναι πάντα κλειδωμένο
- LOW δηλ. την κοντή σχέση στο βοηθητικό (για όσα οχήματα διαθέτουν) να την βαζουμε πριν το δύσκολο πέρασμα κι όχι αφού κολλήσουμε γιατί δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσουμε να ξεκολλήσουμε εκ των υστέρων.
- Εάν στη διαδρομή μας συναντήσουμε κάποιο εμπόδιο, όπως νεροφάγωμα, πεσμένο δένδρο, κατολίσθηση, ποτάμι, ή βγούμε από το δρόμο, από λάθος χειρισμό, πρέπει να κατανοήσουμε ότι στην εκτός δρόμου οδήγηση, κάθε πρόβλημα έχει και διαφορετικό τρόπο λύσης.
- Φροντίζουμε να θυμόμαστε σημεία που είχε σήμα το κινητό κατά την διάρκεια της διαδρομής.
- Όταν προσπαθείτε να περάσετε ένα δύσκολο κομμάτι μην σπινάρετε άσκοπα, δημιουργείτε πρόβλημα εδάφους στον επόμενο αλλά και στο όχημα σας.
- Μην στρίβουμε ποτέ σταματημένο το όχημα :
α) δημιουργούμε φθορά στο σύστημα διεύθυνσης
β) μετατοπίζουμε το υλικό κάτω από τον τροχό με αποτέλεσμα να ακινητοποιείτε το όχημα
- Όταν ένα όχημα ακινητοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, και μας καλέσει για βοήθεια, δεν πλησιάζουμε πολύ κοντά, γιατί μπορεί να εγκλωβισθούμε και εμείς.

Να παρατηρούμε πάντα:
* τον καιρό
* σημεία για καταφύγιο
* υλικά που θα χρησιμεύσουν σε έκτακτη ανάγκη
* πηγές
* στάνες
* συστάδες από δένδρα
* κομμένοι κορμοί

Εξοπλισμός Υποστήριξης αυτοκινήτων εκδρομών

• ΕΡΓΑΤΗΣ ΕΜΠΡΟΣ-ΠΙΣΩ
• ΤΡΟΧΑΛΙΕΣ ΣΠΑΣΤΕΣ 3 ΤΕΜ.
• ΝΑΥΤΙΚΑ ΚΛΕΙΔΙΑ 10 ΤΕΜ.
• C.B.
• ΣΥΡΜΑΤΟΣΧΟΙΝΟ 30 ΜΕΤΡΑ 8 ΧΙΛ. 2ΤΕΜ
• ΣΧΟΙΝΙ 30ΜΕΤΡΑ 10-12 ΧΙΛ.
• ΣΧΟΙΝΙ 30 ΜΕΤΡΑ 6 ΧΙΛ.
• ΓΑΝΤΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΑ 2 ΤΕΜ
• ΛΑΣΤΙΧΑ ΠΡΟΣΔΕΣΗΣ 10 ΤΕΜ.
• ΑΔΙΑΒΡΟΧΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
• ΤΣΑΠΑ ΜΕ ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ ΛΑΒΗ
• ΦΤΥΑΡΙ
• ΑΛΥΣΟΠΡΙΟΝΟ
• ΠΡΙΟΝΙ ΧΕΙΡΟΣ
• ΠΑΣΣΑΛΟΥΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟΥΣ ΜΕ ΚΡΙΚΟΥΣ
• ΣΧΑΡΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ 2 ΜΕΤΡΑ 2ΤΕΜ
• ΙΜΑΝΤΕΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΜΕ ΚΑΣΤΑΝΙΑ 2 ΤΕΜ.
• ΙΜΑΝΤΕΣ ΜΙΚΡΟΥΣ ΜΕ ΚΑΣΤΑΝΙΑ 4 ΤΕΜ
• ΦΑΚΟΣ ΑΔΙΑΒΡΟΧΟΣ
• ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΦΑΚΟΥ ΕΦΕΔΡΙΚΕΣ
• ΓΑΛΟΤΣΕΣ
• ΜΠΟΤΑΚΙΑ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
• ΓΚΕΤΕΣ
• ΦΟΡΜΑ ΧΙΟΝΙΟΥ
• ΥΠΝΟΣΑΚΟΣ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ-ΑΔΙΑΒΡΟΧΟ
• ΠΑΓΟΥΡΙ ΜΙΚΡΟ
• ΠΑΓΟΥΡΙ ΜΕΓΑΛΟ
• ΣΟΥΓΙΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
• ΣΕΤ ΦΑΓΗΤΟΥ (πιρούνι- κουτάλι- μπρίκι- κατσαρολάκι-μπωλ)
• ΚΑΜΙΝΕΤΟ
• ΠΡΟΣΑΝΑΜΜΑ
• ΣΑΚΙΔΙΟ ΠΛΑΤΗΣ (ρούχα-3 ζεύγη κάλτσες—γιλεό—γάντια ψύχους}
• ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΧΕΙΡΟΣ
• ΤΡΟΜΠΑ ΑΕΡΟΣ
• ΣΕΤ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ
• ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΟΥΣ
• ΚΙΑΛΙΑ


Τι χρειάζομαι για τις εκτός δρόμου εξορμήσεις μου ? (Dr. Caoutchouk)


Από την πολύχρονη εμπειρία μου σε εκδρομές έφτιαξα έναν κατάλογο για το τι πρέπει να έχει ένα αμάξι για τετρακίνητες εξορμήσεις με η χωρίς ύπνο στην ύπαιθρο.
Ανάλογα με τον καιρό και το είδος εκδρομής αφαιρώ η συμπληρώνω:
• ΣΦΥΡΙΧΤΡΑ
• ΛΑΜΠΑ ΘΥΕΛΗΣ
• ΣΠΑΓΚΟ
• ΣΧΟΙΝΙ
• ΠΥΞΙΔΑ
• ΜΠΛΟΚ
• ΣΤΥΛΟ
• ΚΑΝΙΣΤΡΟ
• ΧΤΑΠΟΔΙΑ
• ΜΑΧΑΙΡΙ
• ΦΩΤ.ΜΗΧΑΝΗ
• ΒΙΝΤΕΟ
• ΦΙΛΜ
• ΟΜΠΡΕΛΑ
• ΠΛΑΚ.ΚΟΥΝ
• ΠΑΤΖΟΣ
• ΣΧΟΙΝΙ ΦΙΔΙΩΝ
• ΚΙΑΛΙΑ
• ΦΤΥΑΡΙ
• ΓΚΑΖΙ
• ΕΣΤΙΑ
• ΣΧΑΡΕΣ
• ΚΑΡΒΟΥΝΑ
• ΨΥΓΕΙΑΚΙ
• ΤΟΥΑΛΕΤΑ ΧΗΜΙΚΗ
• ΣΚΗΝΗ
• ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ
• ΚΡΕΒΑΤΙ
• ΠΙΑΤΑ
• ΠΙΡΟΥΝΙΑ
• ΜΑΧΑΙΡΙΑ
• ΚΟΥΤΑΛΙΑ
• ΠΟΤΗΡΙΑ
• ΜΠΡΙΚΙ
• ΤΗΓΑΝΙ
• ΧΑΡΤΙ ΥΓΕΙΑΣ
• ΑΛΟΥΜΙΝΟΧΑΡΤΟ
• ΧΑΡΤΟΠΕΤΣΕΤΕΣ
• ΤΡΑΠΕΖΙ
• ΚΑΡΕΚΛΕΣ
• ΔΙΣΚΟΙ ΦΑΓΗΤΩΝ
• ΜΩΡΟΜΑΝΤΙΛΑ
• ΠΑΤΣΑΒΟΥΡΕΣ
• ΒΙΤΕΞ
• ΣΑΚ.ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ
• ΣΥΡΜΑΤΑΚΙΑ ΑΖΑΞ
• ΑΒΑ ΠΙΑΤΑ
• ΚΟΥΒΑΣ
• ΜΑΝΤΑΛΑΚΙΑ
• ΠΑΓΟΚΥΨΕΛΕΣ
• ΠΑΓΑΚΙΑ
• ΘΕΡΜΟ ΝΕΡΟΥ
• ΧΑΡΤΟΜΑΝΤΙΛΑ
• ΣΟΥΓΙΑΣ
• ΚΑΛΑΜΑΚΙΑ
• ΖΑΧΑΡΗ
• ΚΑΦΕΣ
• ΓΑΛΑ
• ΤΣΑΙ
• ΚΑΚΑΟ
• ΑΛΑΤΙ-ΠΙΠΕΡΙ-ΡΙΓΑΝΗ-ΛΑΔΙ
• ΛΕΜΟΝΙΑ
• ΤΣΙΧΛΕΣ
• ΚΕΙΚ
• ΝΕΡΟ
• ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ-ΜΠΥΡΕΣ
• ΠΑΝΤ ΜΑΚΡΥ
• ΠΑΝΤ ΚΟΝΤΟ
• ΠΟΥΛΟΒΕΡ
• ΦΟΥΤΕΡ
• ΜΠΟΥΦΑΝ
• ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ
• ΓΙΛΕΚΟ
• ΦΑΝΕΛΑΚΙΑ
• ΜΠΛΟΥΖΑΚΙΑ
• ΕΣΩΡΟΥΧΑ
• ΚΑΣΚΟΛ
• ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ
• ΜΠΟΤΑΚΙΑ
• ΓΑΛΟΤΣΕΣ
• ΚΑΛΤΣΕΣ
• ΖΩΝΗ
• ΜΑΝΤΗΛΙ
• ΜΑΓΙΟ
• ΠΕΤΣΕΤΕΣ
• ΣΕΝΤΟΝΙΑ
• ΚΟΥΒΕΡΤΕΣ
• ΜΑΞΙΛΑΡΙ
• ΚΑΠΕΛΟ
• ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ
• ΘΗΚΗ ΡΟΥΧΩΝ
• ΚΡΕΜΑΣΤΡΑ
• ΠΑΝΤΟΦΛΕΣ
• ΥΓΙΕΙΝΗ
• ΟΔ/ΚΡΕΜΑ
• ΟΔ/ΒΟΥΡΤΣΑ
• ΑΦΡΟΣ ΞΥΡΙΣΜ
• ΞΥΡΑΦΑΚΙΑ
• ΧΤΕΝΑ
• ΚΟΛΟΝΙΑ
• ΣΑΠΟΥΝΙ
• ΣΑΜΠΟΥΑΝ

Οδήγηση 4x4


Μετά από κάποια χρόνια συστηματικής εξερεύνησης της Ελλάδας με τετρακίνητα οχήματα μπορούμε να έχουμε κάποιες απόψεις όσον αφορά την οδήγηση και χρήση του 4x4 αλλά και την εμπειρία στην διαβίωση και επιβίωση στη φύση και του άρτιου και σωστού εξοπλισμού που χρειάζεται γι' αυτή τη δραστηριότητα. Τα τετρακίνητα οχήματα συνυπάρχουν με το φυσικό περιβάλλον αφού η προστασία του αποτελεί βασικό μέλημά μας.

Εάν σεβαστούμε την φύση και τα φαινόμενα της σίγουρα η δραστηριότητα που είναι σε εξέλιξη θα έχει θετικό αποτέλεσμα. Να έχετε υπ όψιν σας ότι κάθε δραστηριότητα είναι πολύπλευρη σε εξοπλισμό, σε αντιμετώπιση καιρικών φαινομένων, αλλά και σε τρόπους απεγκλωβισμού. Για τον λόγο αυτό μην υπερεκτιμάτε τις δυνατότητες σας αλλά και του οχήματος έναντι των στοιχείων της φύσης.

Η καλή προετοιμασία είναι—αναγνώριση εδάφους—πρόβλεψη καιρού—κατάσταση οχήματος—απαιτούμενα υλικά για εκτός δρόμου οδήγηση—επιλογή δεύτερου οχήματος—κατάλογος εφοδίων.

Όλοι μπορούν να οδηγήσουν σε φυσικό έδαφος αφού ακολουθήσουν βασικές αρχές και κοινή λογική. Αφού μάθετε τα βασικά για το όχημα σας το επόμενο βήμα είναι η εξάσκηση, πρέπει να μάθετε το όχημα σας τα όρια του καθώς και τα δικά σας. Στο χώρο της εκτός δρόμου οδήγησης κάθε πρόβλημα έχει και διαφορετική λύση. Εξετάστε σοβαρά το πρόβλημα ακολουθήστε όχι την γρηγορότερη αλλά την ασφαλέστερη λύση όσο χρόνο και να σας πάρει. Να θυμάστε ποτέ μόνοι σας αλλά πάντα και με ένα άλλο όχημα καλά εξοπλισμένο.

Τον εξοπλισμό (εάν έχετε) να είναι σε θέση εύχρηστη, μην τον κρύβετε η τον εγκλωβίζετε με αλλά αντικείμενα για να είναι και εύκολος για την συντήρηση του. Την τετρακίνηση να την έχετε πάντα πριν το δύσκολο πέρασμα κι όχι αφού κωλύσετε γιατί δεν είναι σίγουρο ότι θα βγείτε από το δύσκολο σημείο. Όταν περνάτε ποτάμι - λάσπη - χιόνι και γενικά δύσκολα σημεία φροντίστε να υπάρχει τοποθετημένος ιμάντας ένας η περισσότεροι στη δέστρα εμπρός η πίσω ανάλογα έτσι ώστε να μπορεί ένα άλλο όχημα να σας τραβήξει γρήγορα εάν χρειασθεί και χωρίς δυσκολία. Να ελέγχετε πάντα το σημείο πρόσδεσης του οχήματος σας ως προς την αντοχή του αλλά και την τυχόν τροποποίηση τους ανάλογα με τις ανάγκες σας.

ΟFF ROAD

Οδήγηση σημαίνει κοντές σχέσεις και πολύ μικρή ταχύτητα. Οδηγείτε όσο πιο αργά μπορείτε και αφήστε το όχημα να έρπει στο ανώμαλο έδαφος αποφεύγοντας τον συμπλέκτη και μαθαίνοντας να χρησιμοποιείται την ροπή του.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Όταν το όχημα σας σβήσει σε μεγάλη ανηφορική κλήση μην πατήσετε τον συμπλέκτη αλλά μόνον το φρένο, και στην συνεχεία φροντίστε να κατεβείτε όσο μπορείτε σε ευθεία γραμμή ως προς την κλίση του σημείου. Τα χέρια στο τιμόνι. Οι αντίχειρες πρέπει να βρίσκονται εξωτερικά του τιμονιού. Όταν οδηγούμε εκτός δρόμου κοιτάμε πάνω από το καπό και όχι αριστερά βγάζοντας το κεφάλι μας έξω και άλλες κλασικές λανθασμένες κινήσεις. Να θυμάστε πάντα το επόμενο εμπόδιο όταν περνάτε κάποιο άλλο. ΜΗ σταματάτε ποτέ μπροστά σ' αυτό για να κάνετε άλλες εργασίες εκτός από ενέργειες περάσματος. Όταν κάνετε όπισθεν προσέξτε τα κρυφά σημεία. Μην παίρνετε φόρα για να περάσετε ένα σημείο η εμπόδιο (ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ).

Πριν σταματήσετε ελέγξτε το χώρο γύρο σας, μην σταματάτε ποτέ σε σημείο που ίσως δημιουργηθεί κατολίσθηση -πτώση βράχων-δένδρων- η σε σημεία που μπορεί να πέσει κεραυνός κατά την διάρκεια ενός καιρικού φαινομένου, αλλά βρείτε ανάλογα με την περίπτωση ασφαλές μέρος Να προσέχετε περάσματα από σαθρά εδάφη ενώ έχει βρέξει και οι ρίζες από τα δένδρα σχεδόν φαίνονται. Μην μπαίνετε σε δύσκολο κομμάτι ενώ το καιρικό φαινόμενο είναι σε εξέλιξη η το βαρομετρικό είναι χαμηλό χρειάζεται εμπειρία γρήγορες κινήσεις και άρτιο εξοπλισμό για έναν δρόμο που έχει υποστεί (κατολίσθηση -νεροφάγωμα-πτώση βράχων η δένδρων κλπ).

Όταν προσπαθείτε να περάσετε ένα δύσκολο κομμάτι ΜΗ σπινάρετε άσκοπα ,δημιουργείτε πρόβλημα εδάφους στον επόμενο αλλά και στο όχημα σας. ΜΗ στρίβετε ποτέ σταματημένο το όχημα 1) δημιουργείτε μηχανική φθορά 2)μετατοπίζετε το υλικό κάτω από τον τροχό παραμορφώνετε η μπάρα του τιμονιού.

ΟΔΗΓΗΣΗ ΣΕ ΣΑΘΡΟ ΕΔΑΦΟΣ

Λάσπη προσοχή στα λιμνάζοντα νερά κρύβουν παγίδες -πέτρες -ξύλα -αυλακιά από αγροτικά μηχανήματα, να ακολουθείτε πάντα τις ρόδιες του μπροστινού οχήματος και μην ανοίγετε καινούργιες. Στροφή ανηφορική δεξιά με χιόνι η λάσπη με λάκκο δεξιά. Ανοιγόμαστε αριστερά όσο πιο κάθετα μπορούμε και στρίβουμε τελευταία στιγμή δεξιά δηλ. όσο μπορούμε σε σχήμα γάμα. Εάν για οποιοδήποτε λόγω κολλήσετε μην επιμείνετε γιατί το πίσω μέρος του οχήματος θα φύγει δεξιά, βάζουμε λοιπόν την όπισθεν με αριστερό τιμόνι ελεγχόμενο. Προσοχή όταν κάνετε όπισθεν το όχημα δεν ελέγχετε εύκολα λόγω κλίσης και βάρους.

ΟΔΗΓΗΣΗ ΣΕ ΠΕΤΡΩΔΕΣ ΕΔΑΦΟΣ

Τα πετρώδη εδάφη στην εκτός δρόμου οδήγηση χωρίζονται σε δυο κατηγορίες.1) των ορεινών διαβάσεων όπου κύριο χαρακτηριστικό είναι οι κοφτερές πέτρες που δημιουργούνται από κατολισθήσεις λόγω πάγου ,όπου χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να μην σκίσουμε κάποιο λάστιχο ,οι πέτρες αυτές είναι μικρού μεγέθους και συνήθως δεν δίνουμε την ανάλογη προσοχή κατά την διάρκεια της οδήγησης.

Ο μοναδικός τρόπος οδήγησης σε παρόμοιο σημείο είναι χαμηλή ταχύτητα και οι ελιγμοί η να απομακρύνουμε τις πλέον κοφτερές και να μην οδηγούμε στην τύχη.2)σε διαδρομές μέσα η πλάι στο ποτάμι θα συναντήσουμε πέτρες στρογγυλές η βράχους λείους.

Ο κίνδυνος για να κόψουμε κάποιο λάστιχο είναι μικρός, αλλά χρειάζεται προσοχή όταν το όχημα κατεβαίνει την πέτρα λόγω της λείας και ομαλής επιφάνειας θα πέσουμε απότομα, σαν αποτέλεσμα να μειωθεί η απόσταση της καρότσας από το έδαφος και θα ακούσουμε τον γνώριμο ήχο. Εάν αποφασίσετε να ανεβείτε μια σχετικά μεγάλη πέτρα το σωστό πέρασμα είναι το κέντρο εάν όμως δεν είστε σίγουροι πατήστε την λίγο και από μέσα.

ΟΔΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΧΙΟΝΙ

Σε φρέσκο χιόνι 1-2 ημερών και πολύ χιόνι η αλυσίδα χρησιμοποιείται. Αλλά 3-4 ημερών με παγετό και λίγη ηλιοφάνεια ποτέ αλυσίδα. Εάν θέλετε να ανοίξετε δρόμο σε απάτητο χιόνι βάλτε τις αλυσίδες πίσω έτσι ώστε οι μπροστινοί τροχοί να στρώνουν μόνον και όχι να βυθίζονται, και οι πίσω να πατάνε σε συμπιεσμένο χιόνι και όχι σε αλεσμένο έτσι ώστε να μπορείτε να κάνετε πάντα όπισθεν, με την προϋπόθεση ποτέ σπινάροντας αλλά μαλακό γκάζι και γρήγορο και όσο το δυνατόν καλύτερα ελαστικά.

Στην περίπτωση χιόνι 3-4 ημερών και πάνω πάντα να ασφαλίζετε το όχημα σα με καθαρή ρόδια (πέλμα) και ποτέ να μην πλησιάζετε άλλο όχημα πολύ κοντά σε τέτοιο έδαφος σε καμία περίπτωση. Ποτέ μην φρενάρετε στο χιόνι γιατί δημιουργείται πάγος και δεν θα μπορείτε να ξεκινήσετε ξανά εύκολα. Εάν θέλετε να κάνετε ανάστροφη στο χιόνι (σε απάτητο) μην κάνετε ημικύκλια αλλά ακτινωτά στρώνοντας σιγά -σιγά το έδαφος.

Μην κάνετε ποτέ γκαπ για ξεκόλλημα. Πάγος :συνήθως υπάρχει σε σημεία ανήλια γι' αυτό όταν οδηγείτε μέρα νύκτα να ξέρετε πάντα την θέση του ήλιου. Στο πάγο είστε ένα απλό Ι.Χ. Μην προσπαθείτε ποτέ να βγείτε από ρόδια χιονιού ή λάσπης βαθιά, τουλάχιστον κατά την διάρκεια αυτής της κίνησης μην πατάτε πολύ γκάζι γιατί κάποια στιγμή ίσως βουτήξει και σας βγάλει από την πορεία σας, θέλει γρήγορα -και δυνατά χέρια

ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΥΔΑΤΙΝΟ ΠΕΡΑΣΜΑ

Εάν κατά την διάρκεια απεγκλωβισμού σε σαθρό σημείο ποτάμια-η κορυφή εγκαταλείψτε την προσπάθεια όταν δείτε χαμηλό βαρομετρικό. Μην παίζετε με την φύση, επιστρέψτε από σίγουρο και γρήγορο δρόμο, κατεβείτε χαμηλά αλλά μην περνάτε ποτάμια. Εάν βρέχει και θέλετε να περάσετε μια ξερή η όχι υδάτινη δίοδο σταματήστε πριν, ακουστέ προσεκτικά για κάποιον ήχο σαν βοή και προς την κατεύθυνση εισόδου, ελέγξτε μήπως γέρνουν κλαδιά από αέρα χωρίς να φυσά στην γύρω περιοχή είναι σημάδια κατεβασιάς.

Πολλοί από εσάς σίγουρα αυτό το φαινόμενο δεν το ξέρουν η δεν το έχουν δει. Είναι ένας τάκος νερού ύψους 3-5 μέτρων και μπροστά του έχει διάφορα αντικείμενα δένδρα-βράχους η και ζώα που βρέθηκαν στην ποτάμια, στο πέρασμα του σαρώνει τα πάντα. Ποτάμι με ήρεμα νερά έχει λάσπη. Ποτάμι με ορμητικά νερά έχει πέτρα. Πάντα να ελέγχετε από εκεί που έρχεται το ποτάμι για κλείσιμο του καιρού.

ΟΔΗΓΗΣΗ ΣΕ ΥΨΟΜΕΤΡΟ ΑΝΩ ΤΩΝ 1.600 μ.

Αμέσως έρχεται στο μυαλό μας ή σταθερή μείωση της πυκνότητας του αέρα.
Αποτέλεσμα πρώτο: Κάθε 100 μέτρα ύψους χάνουμε 1 ίππο δύναμης από το κινητήρα. Γι΄ αυτό να ελέγχουμε το πεντάλ του γκαζιού. Έχουμε μεγάλη κατανάλωση και υπερθέρμανση του κινητήρα. Η ανάγκη των υπερσυμπιεστών δεν βγήκε για γρήγορη οδήγηση , αλλά για ορεινά περάσματα μεγάλων αποστάσεων και κλίσεων.
Αποτέλεσμα δεύτερο: Ζαλάδες. Μην πανικοβάλλεστε , ηρεμήστε και θα συνέλθετε το πολύ σε ένα τέταρτο της ώρας. Μην κάνετε αμέσως χειρονακτική εργασία.

ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΛΟΓΩ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

Σε γενικές γραμμές οι ορεινές διαβάσεις έχουν σαθρά εδάφη. Γι΄ αυτό τα περάσματα είναι ευάλωτα και δύσκολα και μετά από μία βροχή θα έχουμε ενδεχομένως και κατολισθήσεις. Οι κατολισθήσεις σε μεγάλα υψόμετρα οφείλονται σε 2 λόγους :
1. Φερτό υλικό από τα πιο ψηλά λόγω ισχυρής βροχόπτωσης συνήθως σε υδάτινα περάσματα.
2. Λόγω χιονιού στα προσήλια σημεία το βράδυ παγώνουν και διαστέλλονται ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας συστέλλονται σαν αποτέλεσμα την συρρίκνωση της μάζας προκαλώντας κενό μεταξύ τους σαν αποτέλεσμα σαθρό έδαφος οπότε έχουμε συνήθως κατολίσθηση του εδάφους η πτώση βράχων η δένδρων.

Όταν βλέπετε μία βροχή ή πεσμένα δένδρα ή κατολισθήσεις που ήδη έχουν γίνει το ίδιο μπορεί να επαναληφθούν και πιο κάτω. Γι αυτό το λόγο πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε παρόμοια περάσματα. Να έχετε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των οχημάτων , χαμηλή μουσική , χαμηλή ταχύτητα και ποτέ μη σταματάτε σε σαθρά εδάφη.

ΚΕΡΑΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ OFF ROAD

Η ηλεκτρική εκκένωση χρειάζεται την λιγότερη δυνατή αντίσταση και συνήθως το πιο κοντινό σημείο από αρχής γενομένης.Γι αυτό εάν συναντήσετε καταιγίδα μην πανικοβληθείτε αλλά και μην την αμελήσετε. Εάν είστε πεζός πετάξτε ότι μεταλλικό αντικείμενο έχετε επάνω σας κλειδιά , τηλέφωνο , ζώνες με μεταλλικές αγκράφες τότε πέφτουμε στο έδαφος ρίχνοντας πάνω μας ένα αδιάβροχο ή εάν υπάρχει σπηλιά μπείτε μέσα τουλάχιστον 2 μέτρα από την είσοδο της. Μην κάθεστε κάτω από δένδρα άσχετα αν είναι δάσος ή όχι.

Αν είστε σε δάσος καθίστε στο μεσοδιάστημα δύο χαμηλών δέντρων. Αν είστε στο όχημά σας κατά την διάρκεια του φαινομένου σπάνια κινδυνεύετε από απευθείας εμβολή κεραυνού, αλλά όταν κατεβείτε υπάρχει κίνδυνος ηλεκτρικής φόρτισης του οχήματος και λόγω των ελαστικών να μην έχει διοχετευθεί στο έδαφος και την στιγμή που ανοίξετε την πόρτα πιάνοντας μεταλλικό μέρος του οχήματος και πατώντας στο έδαφος να γίνει το μοιραίο.

Για το λόγο αυτό ή πηδάμε από το αυτοκίνητο ή προσέχουμε που θα στηριχτούμε. Να πηγαίνουμε με χαμηλή ταχύτητα ώστε αν πέσει κοντά ο κεραυνός να μην σας τρομάξει ο εκκωφαντικός θόρυβος και χάσετε τον έλεγχο του αυτοκινήτου.

Επιβίωση και διαβίωση στη φύση

Επιβίωση είναι η ανεύρεση τρόπου ούτως ώστε να παραμείνετε ζωντανός.
Ότι εφόδιο έχετε θα θεωρηθεί χρήσιμο. Να γνωρίζετε τι μπορείτε να πάρετε από την φύση και να το χρησιμοποιείτε τέλεια. Να μπορείτε με οποιοδήποτε καιρικές συνθήκες να επιλέξετε το σωστό δρόμο επιστροφής με ασφάλεια, χωρίς χάρτες, πυξίδα.
Η υγεία και η φυσική κατάσταση καθώς και των συντρόφων παίζει σημαντικό ρόλο στην επιβίωση της ομάδας.

Τρόπος κατασκευής καταλόγου εφοδίων

Πόσο μακριά θα μείνω ?
Πόση τροφή χρειάζομαι ?
Μήπως πρέπει να πάρω νερό ?
Πήρα μαζί αρκετά κατάλληλα ρούχα για τον καιρό που θα αντιμετωπίσω ? ( εφεδρείες )
Ειδικά εφόδια που ίσως χρειασθώ ?
Κατάλληλο φαρμακείο ?

Σε περίπτωση αναγκαστικής επιβίωσης
Ξεπεράστε :
Φόβο και ανησυχία
Πόνο ασθένεια – τραυματισμό
Κρύο
Νύστα
Πλήξη
Μοναξιά – απομόνωση
Μπορείτε ? πρέπει

Απαραίτητα στοιχεία για να επιβιώσεις :
Τροφή , φωτιά, καταφύγιο, νερό.

Νερό : ο μέσος άνθρωπος χάνει 2 με 3 κιλά νερό /ημέρα. Ακόμη και αυτός που κάθεται στην σκιά χάνει 1,5 / ημέρα.

Πώς να διατηρείτε τα υγρά των σώματος :
1) Όχι κάπνισμα. Ξεκούραση.
2) Μείνετε σε μέρος σκιερό ( αν δεν υπάρχει φτιάξε στέγαστρο ). Μείνετε ψύχραιμος.
3) Τα λίπη δύσκολα χωνεύονται και χρειάζονται πολλά υγρά από τον οργανισμό για την πέψη.
4) Ποτέ οινοπνευματώδη ποτά

Πως βρίσκουμε νερό

Πρώτα θα ψάξουμε στα φυσικά κοιλώματα ( κοιλάδες ) όπου συνήθως συγκεντρώνεται νερό.
Όταν είστε σε βουνό κοιτάξτε στις διάφορες σχισμές.
Θυμηθείτε πάντοτε να βράζετε το νερό που προέρχεται από λιμνούλες.

Τα ζώα, δείκτες ύπαρξης νερού.
Θηλαστικά : τα περισσότερα ζώα χρειάζονται τακτικά νερό.
Τα χορτοφάγα δεν απομακρύνονται από το νερό επειδή και την αυγή και την δύση χρειάζονται νερό.
Συχνά τα αποτυπώματα των ζώων σας οδηγούν στο νερό ( όχι σαρκοφάγα ).

Πουλιά : ( που τρώνε σπόρους ). Όταν πετάνε ευθεία και χαμηλά σημαίνει ότι πάνε για νερό. Όταν έχουν πιει νερό είναι βαρύτερα και πάνε από κλαδί σε κλαδί.
Ακολουθείστε τα και θα βρείτε νερό.

Τα δέντρα και τα φυτά τραβούν την υγρασία από το έδαφος.
Πάρτε την υγρασία του δέντρου τυλίγοντας μια πλαστική σακούλα γύρω από ένα κλαδί γεμάτο φύλλα, η εξάτμιση από τα φύλλα θα δημιουργήσει υγρασία.

Χειμώνας επιβίωση

Τα ρούχα πρέπει να είναι Ευρύχωρα . Αφήστε τον αέρα να κυκλοφορεί
Να διατηρήστε Στεγνοί μέσα και έξω
Αποφύγετε την Υπερθέρμανση ( εξασφαλίστε τον εξαερισμό του σώματος )
Να διατηρήστε Καθαροί η βρωμιά και τα λίπη εμποδίζουν τον εξαερισμό του σώματος.

Καταφύγιο

Που δεν πρέπει να κατασκηνώσετε :

1) Σε κορυφές βουνών λόγω αέρα, κατεβείτε πιο χαμηλά και βρείτε κάπου που να κόβει ο αέρας.
2) Σε βαθιές κοιλάδες ή τρύπες γιατί έχει υγρασία. Αν το βράδυ έχει ξαστεριά υπάρχει πιθανότητα να δημιουργηθεί πάγος και να παγώσετε.
3) Σε οροπέδια που το έδαφος είναι υγρό.
4) Σε παρακλάδια οροσειράς που οδηγούν σε πηγές. Τα μονοπάτια τους συχνά χρησιμοποιούνται από τα ζώα που πάνε να ξεδιψάσουν .

Που να κατασκηνώσετε:

Αν είστε ψηλά πηγαίνετε σε πιο χαμηλό μέρος για να βρείτε κάποιο προφυλαγμένο σημείο. Αν όμως είστε σε χαμηλό υγρό έδαφος πρέπει να ανεβείτε κάπου πιο στεγνά. Ψάξτε να βρείτε κάποιο σημείο προφυλαγμένο από τον αέρα και υπερυψωμένο, για να αντιμετωπίσετε τυχόν πλημμύρες ή πτώσεις βράχων.

Η ιδανική θέση που πρέπει να διαλέξετε είναι κοντά σε νερό ή σε δένδρα. Αν όμως εγκατασταθείτε πολύ κοντά στο νερό μπορεί να σας ενοχλούν τα κουνούπια ή να μην ακούτε λόγω του θορύβου την πηγής άλλους θορύβους που μπορεί να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους.

Όταν κατασκηνώσετε σε όχθες ποταμών ελέγξτε το σημείο με την υψηλότερη στάθμη νερού. Στις ορεινές περιοχές τα ποτάμια μετατρέπονται σε χείμαρρους μέσα σε λίγα λεπτά και φουσκώνουν μέχρι και 5μέτρα μέσα σε μια ώρα.

Στις πεδιάδες πρέπει να αποφεύγουμε τις παλιές κοίτες ποταμών. Μια δυνατή βροχή στους γύρω λόφους μπορεί εύκολα και σε δευτερόλεπτα χωρίς προειδοποίηση να πλημμυρίσει την κοίτη.

Εξετάστε προσεχτικά μήπως πάνω από το κεφάλι σας υπάρχουν φωλιές από μέλισσες ή σφήκες και ξερά κλαδιά πάνω στον δέντρο που μπορεί να πέσουν πάνω σας με την επόμενη καταιγίδα ή με ένα δυνατό αέρα.

Να αποφεύγετε απομονωμένα δένδρα που τραβάνε αστραπές ή φροντίστε να βρίσκεστε στις άκρες του δάσους για να ελέγχετε τι συμβαίνει γύρω σας.

Κατασκευή καταφύγιου

Το να ξέρουμε λίγα πράγματα ή πολλά για τα καταφύγια ( τύποι και τρόπους κατασκευής ) δε σημαίνει ότι θα το χρειαστούμε αύριο ή κάποια δεδομένη χρονική στιγμή. Απλά όταν ξέρουμε αισθανόμαστε πιο σίγουροι για τον εαυτό μας, την οικογένεια μας και έτσι δεν φοβόμαστε την φύση όταν βρεθούμε μόνοι μαζί της .

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολλά υλικά ξύλα –πέτρες – φλοιούς – δέντρα – χιόνι κ.α αρκεί να είμαστε ήρεμοι στην δύσκολη αυτή περίπτωση. Ο τύπος του καταφύγιου που θα κατασκευάσετε εξαρτάται από τα υλικά , εργαλεία τον χρόνο που έχετε στην διάθεση σας και από τι θέλετε να προφυλαχτείτε ( αέρα – χιόνι – κρύο- βροχή κ.α )

Το μέγεθος εξαρτάται από τα άτομα που θα εγκατασταθεί. Φροντίστε ο χώρος υγιεινής να σκαφτεί όχι προχείρως και να είναι μακριά από το καταφύγιο.

Φωτιά

Η φωτιά είναι απαραίτητη για την επιβίωση, παρέχει ζεστασιά, προστασία, βράζει νερό, μαγειρεύει, διατηρεί την τροφή. Πρέπει να μάθετε ν’ ανάβετε φωτιά οπουδήποτε και με οποιεσδήποτε συνθήκες.

Να μην χρησιμοποιείτε πότε πέτρες υγρές ή πορώδες κοντά στην φωτιά ιδίως πέτρες που έχουν βουτηχτεί στο νερό γιατί μπορεί να εκραγούν όταν ζεσταθούν.

Μην χρησιμοποιείτε καμία που να θρυμματίζεται.

Ξηραμένα χόρτα – πριονίδια-πούπουλα – κλωστές από ρούχα ( βαμβακερά ) αποτελούν καλό προσάναμμα. Επίσης κουκουνάρια, (σπάστε τα σε μικρότερα κομμάτια) αποξηραμένοι μύκητες.
Μη μαζεύετε ξύλα για προσάναμμα κατευθείαν από το έδαφος γιατί είναι σχεδόν πάντα υγρά. Να τα παίρνετε αν είναι σε νεκρά δένδρα αλλά να στέκονται όρθια.

Σκαλίστε το ξύλο κάντε του προεξοχές για ν΄ ανάβει πιο εύκολα. Τα βρεγμένα μπορείτε να τα βάλετε δίπλα στην φωτιά για να στεγνώσουν. Φροντίστε να μην την επηρεάζει ο αέρας και σβήσει ή βάλτε πέτρες ή σκάψτε λάκκο.

Μπορείτε στην μια πλευρά της εστίας να βάλετε ένα εμπόδιο για να αντανακλάται η θερμότητα και να ζεσταίνεστε πιο καλά και ο καπνός πιο ψηλά.

Οδηγίες που πρέπει να ισχύουν σε καταυλισμό :

1) Πάντα η τροφή να είναι καλυμμένη και όχι πάνω στο έδαφος , αν την έχετε πάνω στα δέντρα προφυλάξτε την από ζώα που ζουν πάνω σ’ αυτά.
2) Πάντοτε αφού κάνετε χρήση να βάζετε τα πώματα στα μπουκάλια του νερού και των άλλων δοχείων .
3) Πάντοτε να έχετε τακτοποιημένα τα ρούχα σας και τα εργαλεία σας μην τα αφήνετε κάτω, θα πάρουν υγρασία ή φωτιά ή ακόμα και ζωύφια.
4) Να έχετε συγκεκριμένη θέση για όλα σας τα πράγματα μην τα αφήνετε δεξιά και αριστερά.
5) Ποτέ μην αφήνετε μια φωτιά να καίει μόνη της χωρίς τις ανάλογες προφυλάξεις.

Βασικοί κανόνες επικοινωνίας (Legend)


Άσχετα με τον τύπο του ασυρμάτου που έχουμε επιλέξει θα πρέπει να ακολουθούμε ορισμένους κανόνες, έτσι ώστε να μην επικρατεί το λεγόμενο «μπάχαλο» που λέμε όλοι όταν δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε. Βέβαια στις περισσότερες περιπτώσεις οι αποστάσεις που έχουν τα αυτοκίνητα μεταξύ τους είναι πολύ μικρές οπότε μερικοί κανόνες παραβλέπονται. Οι περισσότεροι έχουν εμπειρία στις ασύρματες επικοινωνίες και τους γνωρίζουν ήδη, ας το δουν σαν μια ευκαιρία να τους θυμηθούν.

1. Μιλάμε καθαρά και με σταθερό τόνο στο μικρόφωνο προσπαθώντας να μην χρησιμοποιούμε «κακές» λέξεις αφού στην παρέα πολύ πιθανόν να υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν έρθει με την οικογένεια τους.
Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από την στιγμή που εκπέμπουμε σίγουρα μας ακούνε κι άλλοι εκτός της δικής μας παρέας.

2. Αναφέρουμε στην αρχή της ομιλίας ή της κλήσης μας ποιος διαβιβάζει. Έτσι γλιτώνουμε «περιττά» μικρόφωνα του τύπου «ποιος είσαι: δεν σε κατάλαβα»

3. Καλό θα ήταν να μην απασχολούμε την συχνότητα με περιττά σχόλια του τύπου «έχει μπει μια πέτρα στο λάστιχο και μου έχει σπάσει τα νεύρα», κάποιος άλλος πιθανόν να έχει κάτι πιο σημαντικό να πει. όπως «προσχή στου χαντάκ».

4. Πάντα ακούμε για λίγο πριν εκπέμψουμε, μπορεί να μιλάει κάποιος χαμηλός σε εμάς σταθμός και άθελα μας να τον πατήσουμε.

5. Εάν π.χ. ο Α ρωτάει κάτι ή απευθύνεται στον Β, όσο και να θέλουμε να σχολιάσουμε ή να προσθέσουμε κάτι, καλό θα είναι να περιμένουμε να απαντήσει ο Β και μετά να μιλήσουμε. Στην αντίθετη περίπτωση το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να πατηθούμε όλοι μαζί και να μην ακουστεί κανένας.

6. Όταν είναι δύσκολη η επικοινωνία λόγω απόστασης, έχουμε την εντύπωση ότι φωνάζοντας στο μικρόφωνο θα ακουστούμε καλύτερα. Αυτό είναι λάθος αφού το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να ακουστούμε παραμορφωμένα. Συνεπώς θα πρέπει να μιλάμε με κανονικό τόνο φωνής και από μία απόσταση από το μικρόφωνο 5-10 πόντους περίπου.

7. Όταν κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα ή έχουμε έντονο εξωτερικό θόρυβο καλό είναι να κρατάμε το μικρόφωνο έτσι ώστε η μπροστινή πλευρά που μιλάμε να «κοιτάει» το εσωτερικό του αυτοκινήτου. Έτσι περιορίζονται οι εξωτερικοί θόρυβοι και κατά συνέπεια ακουγόμαστε καθαρότερα.

8. Όταν είμαστε φορητοί ή κρατάμε το μικρόφωνο έξω από το σταματημένο αυτοκίνητο και φυσάει φροντίζουμε να γυρίσουμε έτσι ώστε ο άνεμος να χτυπάει στο πρόσωπο μας. Έτσι περιορίζουμε τον αέρα που πέφτει στην κάψα του μικροφώνου και μεταφέρεται στον ανταποκριτή μας σαν ένα ενοχλητικό θόρυβο χωρίς να καταλαβαίνει τα λόγια μας..

9. Φροντίζουμε να έχουμε ρυθμίσει το Squelch σε τέτοια στάθμη ώστε μόλις να εξαφανίζεται το παράσιτο. Εάν το ρυθμίσουμε αυθαίρετα «ψηλά» τότε όταν θα απομακρυνθούμε δεν θα ακούμε τους υπόλοιπους.

[admin]

2ο Άρθρο:

πηγή: http://www.tetrakinisi.gr/odigies4x4.html :

ΤΕΤΡΑΚΙΝΗΤΟ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ;
Οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουμε τα τι και τα πώς ενός τετρακίνητου οχήματος. Φυσιολογικότατα μάλιστα, μια και έχουμε ανατραφεί με μία διαφορετική κουλτούρα που θέλει τα αυτοκίνητα ελαφριά, χαμηλά, οικονομικά σε κατανάλωση καυσίμου, άνετα και με έμφαση στις επιδόσεις και το κράτημα. Ανεβαίνοντας – προσοχή όχι μπαίνοντας – σε ένα τετρακίνητο εκτός δρόμου όχημα, ξεχνάς όλα ή κάποια από τα παραπάνω, με όφελος τη δυνατότητα να κινηθεί εκεί που σταματάει η άσφαλτος.
Σύστημα μετάδοσης – Κιβώτια ταχυτήτων
Η πιο απλή και οικονομική λύση είναι η τετρακίνηση με «συμπλέκτη» που χρησιμοποιείται κατά κόρο σήμερα στα SUV. Δεν διαθέτει κεντρικό διαφορικό, αλλά ένα σύστημα το οποίο «διαβάζει» το σπινάρισμα των εμπρός τροχών και εμπλέκει και το πίσω διαφορικό αυτόματα. Είναι πιο κοντά σαν σύλληψη στην κατ’ επιλογή τετρακίνηση, αν και δεν προκαλεί προβλήματα «κουρδίσματος». Το σύστημα που εμπλέκει το πίσω διαφορικό μπορεί να είναι ένας συνεκτικός συμπλέκτης σιλικόνης (Renault RX4), ένα υδραυλικό σύστημα που διαβάζει την διαφορά στην ταχύτητα των δύο αξόνων (Honda HRV και CRV, Ford Maverick, Mazda Tribute) ή ένα εξελιγμένο ηλεκτρονικά ελεγχόμενο ηλεκτροϋδραυλικό σύστημα (Nissan X-Trail). To βασικό μειονέκτημα είναι ότι το σύστημα πρέπει να «διαγνώσει» πρώτα το σπινάρισμα των εμπρός τροχών, πριν μεταφέρει ροπή τους πίσω. Παρότι τα σύγχρονα συστήματα έχουν μηδαμινό χρόνο αντίδρασης, της περισσότερες φορές αυτός αρκεί να προκαλέσει ακινητοποίηση του οχήματος. Το μικρό όμως βάρος και η απλότητα των συστημάτων τα κάνει ιδανικά για αυτοκίνητα τα οποία θα χρησιμοποιηθούν πολύ περισσότερο στην άσφαλτο.
Κοινό σημείο όλων των εναλλακτικών λύσεων η δυνατότητα να μεταδοθεί η ροπή από τον κινητήρα και στους τέσσερις τροχούς του οχήματος. Αυτό μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους, έστω και αν οι παραλλαγές τους κάνουν να δείχνουν περισσότεροι.
Η κλασική λύση είναι η τετρακίνηση κατ’ επιλογή, χωρίς κεντρικό διαφορικό. Είναι το σύστημα που χρησιμοποιεί και ο πρωτοπόρος του είδους, το Willys Jeep. H ροπή από τον κινητήρα μεταδίδεται σε ένα κλασικό κιβώτιο ταχυτήτων, τοποθετημένο συνήθως σε διαμήκη διάταξη. Στη συνέχεια παρεμβάλλεται ένα βοηθητικό κιβώτιο με δύο λειτουργίες. Η πρώτη είναι να μεταφέρει κίνηση και στο μπροστινό διαφορικό, όταν το απαιτήσει ο χρήστης. Η δεύτερη να μειώνει – υποπολλαπλασιάζει – τις στροφές των διαφορικών, πολλαπλασιάζοντας παράλληλα τη ροπή που φτάνει στους τροχούς. Τα οχήματα με τετρακίνηση κατ’ επιλογή είναι ουσιαστικά πισωκίνητα, που γίνονται τετρακίνητα κατά βούληση. Πλεονεκτήματα της λύσης η απλότητα της κατασκευής, η αντοχή και βέβαια το χαμηλό κόστος. Μειονεκτήματα η αδυναμία να χρησιμοποιηθεί η τετρακίνηση στην άσφαλτο, μια και δεν επιτρέπει να έχουν διαφορετική ταχύτητα οι εμπρός και πίσω τροχοί (όπως συμβαίνει σε μία στροφή). Στην περίπτωση αυτή η μετάδοση «κουρδίζει», ταλαιπωρείται και χάνει την αξιοπιστία της, ενώ παράλληλα το αυτοκίνητο γίνεται υποστροφικό και δυσκίνητο. Παραδείγματα με κατ’ επιλογή τετρακίνηση είναι τα Jimny, Vitara και Grand Vitara της Suzuki, τα Wrangler και Cherokee των 2,5 λίτρων της Jeep, το Trooper της Isuzu κ.α.
Εξελιγμένη μορφή της τετρακίνησης κατ’ επιλογή (Part Time 4WD) είναι η μόνιμη τετρακίνηση με κεντρικό διαφορικό (Full Time 4WD). Στην περίπτωση αυτή μετά το κιβώτιο ταχυτήτων υπάρχει ένα διαφορικό το οποίο μοιράζει την ροπή στον εμπρός και πίσω άξονα επιτρέποντας τους να έχουν διαφορετικό ρυθμό περιστροφής. Έτσι το αυτοκίνητο μπορεί να είναι τετρακίνητο σε κάθε περίπτωση. Συνήθως συνδυάζεται με σύστημα το οποίο μπλοκάρει μηχανικά το κεντρικό διαφορικό, κατανέμοντας 50-50 τη ροπή στους δύο άξονες, δίνοντας στην μόνιμη τετρακίνηση τα πλεονεκτήματα της τετρακίνησης κατ’ επιλογή. Full Time τετρακίνηση διαθέτουν ουσιαστικά όλα τα σύγχρονα πολυτελή τετρακίνητα όπως το Toyota Land Cruiser, το Grand Cherokee, το Cherokee 3,7, το Mitsubishi Pajero, το Mitsubishi Pajero Pinin 2.0 κ.α. Από τους πρώτους διδάξαντες όμως ήταν το Range Rover και το πρωτοποριακό για την εποχή Lada Niva.
Τα τελευταία χρόνια η μόνιμη τετρακίνηση εφαρμόζεται και σε αυτοκίνητα με εγκάρσια τοποθέτηση του κινητήρα, όπως το Τoyota RAV4, με τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η λύση από πλευράς χώρου. Στις συγκεκριμένες εφαρμογές, κυρίως για SUV, το κεντρικό και το μπροστινό διαφορικό έχουν κοινή κορώνα και η όλη κατασκευή έχει στόχο περισσότερο την απόδοση χωρίς απώλειες, παρά την αντοχή σε πολύ σκληρή χρήση. Είναι η λύση που συναντούμε, πέρα από το RAV4 και στο Hyundai Santa Fe, αλλά και στο Subaru Forester, σε σειρά όμως με τον boxer κινητήρα.
Πλαίσια και αμαξώματα
Η παράδοση θέλει τα «τζιπ» να χρησιμοποιούν την αρχιτεκτονική ξεχωριστού σασί τύπου σκάλας, όπου τη φόρτιση παίρνει ένα παραλληλόγραμμο πλαίσιο με εγκάρσιες ενισχύσεις, ενώ το αμάξωμα επικάθεται πάνω σε αυτό χωρίς να συμμετέχει ουσιαστικά στην ακαμψία του συνόλου. Η λύση αυτή έχει φανερά πλεονεκτήματα, αλλά και μειονεκτήματα. Είναι απλή σε κατασκευή, εύκολη στην παραγωγή, με μεγάλη αντοχή στα κρουστικά φορτία (χτυπήματα) που αναπτύσσονται στην εκτός δρόμου χρήση, επισκευάζεται εύκολα και δύσκολα παθαίνει μόνιμες παραμορφώσεις μετά από σκληρή χρήση. Τα μειονεκτήματά της είναι το βάρος από τη μία πλευρά και η μειωμένη της αντίσταση σε στρεπτική ακαμψία από την άλλη. Γι’ αυτό άλλωστε τα πρώτα τετρακίνητα είχαν λιτό εσωτερικό διάκοσμο. Οι πολύπλοκες ταπετσαρίες δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις στρεβλώσεις του πλαισίου. Κλασικά παραδείγματα το Land Rover Defender, Discovery και Range Rover, το Opel Frontera, τα Nissan Patrol και Terrano, τα Daewoo Korando και Musso και τόσα άλλα.
Πριν από μερικά χρόνια έκαναν την είσοδό τους στο χώρο τα αυτοφερόμενα αμαξώματα, τα οποία είχαν αντικαταστήσει από τα μέσα του εικοστού αιώνα τα ξεχωριστά πλαίσια στα επιβατικά αυτοκίνητα. Κύριος εκφραστής της νέας σχολής το Τoyota RAV4, ιδρυτής ουσιαστικά της κλάσης των SUV. Τα αυτοφερόμενα αμαξώματα έχουν το πλεονέκτημα του μικρού βάρους και της στρεπτικής ακαμψίας που βελτιώνει την οδική συμπεριφορά. Δεν αντέχουν όμως σε χτυπήματα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες παραμορφώσεις, δύσκολα επισκευάσιμες. Παράλληλα, το γεγονός ότι οι αναρτήσεις είναι συνδεδεμένες απευθείας με το αμάξωμα αφήνει περισσότερους κραδασμούς να περάσουν στην καμπίνα, μειώνοντας το επίπεδο της άνεσης. Είναι όμως, από πλευράς κόστους και βάρους, η ενδεικνυόμενη λύση για τα SUV, τα οποία χρησιμοποιούνται ελάχιστα σε οριακές συνθήκες. Αυτοφερόμενο αμάξωμα όπως το συναντούμε στα επιβατικά διαθέτουν μόνο το Lada Niva και το RAV4. Στα υπόλοιπα SUV είναι ενισχυμένο με διάφορους τρόπους, όπως με δοκούς κατά μήκος στην περίπτωση του Subaru Forester. Πλέον ακόμη και αυτοκίνητα κατασκευασμένα για σκληρή εκτός δρόμου χρήση, χρησιμοποιούν αυτοφερόμενο αμάξωμα, με καλύτερο παράδειγμα το Mitsubishi Pajero GDi.
Η πιό σύγχρονη τάση, για καθαρόαιμες κατασκευές, είναι ένα ιβρύδιο αυτοφερόμενου πλαισίου και ξεχωριστού σασί τύπου σκάλας. Σε αυτή το σασί δεν είναι δεμένο με βίδες πάνω στο αμάξωμα, αλλά ηλεκτροσυγκολημένο πάνω σε αυτό. Έτσι εξασφαλίζεται από τη μία η στιβαρότητα του αμαξώματος σε τάσεις στρέψης, αλλά και η αντοχή του στην σκληρή χρήση. Τα πιό σύγχρονα πολυτελή τετρακίνητα, όπως τα Jeep Cherokee και Grand Cherokee και το Toyota Land Cruiser, διαθέτουν τέτοια πλαίσια.
Αναρτήσεις – ελευθερία άρθρωσης
Ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες διατήρησης της κινητικότητας – γιατί άλλο χρειάζεται άλλωστε ένα τετρακίνητο όχημα; - είναι οι αναρτήσεις. Ή μάλλον καλύτερα το κατά πόσο αυτές μπορούν να ακολουθήσουν τις ανωμαλίες του εδάφους, διατηρώντας τους τροχούς σε επαφή με αυτό. Όσο απλό και αν ακούγεται, είναι η πεμπτουσία της σχεδίασης ενός οχήματος εκτός δρόμου.
Σε απλά λόγια, ένας τροχός που δεν ακουμπά στο έδαφος ή ακουμπά χαλαρά, δεν προσφέρει πρόσφυση ή προσφέρει λιγοστή, με αποτέλεσμα αυτός να σπινάρει και το αυτοκίνητο να ακινητοποιείται.
Η κλασική λύση ανάρτησης για εκτός δρόμου όχημα είναι οι άκαμπτοι άξονες. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η λύση αυτή έχει να κάνει μόνο με τη στιβαρότητα. Το γεγονός είναι ότι ουσιαστικά προσφέρει την μεγαλύτερη ελευθερία άρθρωσης, ιδίως αν συνδυάζεται με ελικοειδή ελατήρια. Μηχανολογικά ο άξονας μπορεί να παρομοιαστεί με ένα εικονικό ψαλίδι ιδίου μήκους, με φανερά τα πλεονεκτήματα σε σχέση με τα ανισομεγέθη ψαλίδια που έχουν σημαντικά μικρότερες διαστάσεις. Όσο καλά σχεδιασμένα και μεγάλα σε μήκος (βλέπε Hummer) κι αν είναι τα ψαλίδια, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν σε ελευθερία κίνησης τον άξονα. Γι’ αυτό άλλωστε και στα καθαρόαιμα εκτός δρόμου η λύση των ψαλιδιών εφαρμόζεται μόνο στον εμπρός άξονα. Το μειονέκτημα του άκαμπτου άξονα είναι το μεγάλο μη φερόμενο βάρος, που μειώνει την άνεση και έχει επιπτώσεις στην οδική συμπεριφορά, μιας και ο βαρύς άξονας «αναπηδά» πιο εύκολα στις ανωμαλίες.
Σήμερα βέβαια η τάση είναι να καταργηθούν οι άκαμπτοι άξονες και να αντικατασταθούν από συστήματα ανεξάρτητης ανάρτησης, που προσφέρουν καλύτερη οδική συμπεριφορά. Το ίδιο συνέβη πριν από μερικά χρόνια και με τα ελλειπτικά φύλλα σούστας, τα οποία υπερτερούσαν μέχρι κάποιο σημείο εκτός δρόμου, είχαν όμως πολλά μειονεκτήματα στην οδική συμπεριφορά.
Πλέον στα τετρακίνητα οχήματα, ακόμη και αυτά που σχεδιάζονται για σκληρή εκτός δρόμου χρήση, τα ψαλίδια είναι must στον μπροστινό άξονα, ενώ η χρήση των ανεξάρτητων αναρτήσεων επεκτείνεται και στον πίσω άξονα. Η Jeep, ένα από τα τελευταία προπύργια των άκαμπτων αξόνων, έβαλε ψαλίδια εμπρός στο νέο Cherokee, ενώ η Land Rover είχε... υποκύψει καιρό πριν με τις ανεξάρτητες αναρτήσεις του Freelander. To γεγονός είναι ότι οι σύγχρονες ανεξάρτητες αναρτήσεις έχουν ελευθερία κίνησης που θα ζήλευαν ακόμη και καθαρόαιμες κατασκευές πριν από 25 χρόνια.
Συστήματα διεύθυνσης
Τις πιο αντικρουόμενες απαιτήσεις έχει να αντιμετωπίσει το σύστημα διεύθυνσης των αυτοκινήτων που είναι σχεδιασμένα για εκτός δρόμου χρήση. Η οδήγηση στην άσφαλτο απαιτεί αίσθηση και απόλυτη πληροφόρηση της υφής του οδοστρώματος. Από την άλλη η κίνηση στο χωματόδρομο απαιτεί η ανάδραση πληροφοριών να είναι μικρή, ούτως ώστε να είναι ελάχιστοι οι κραδασμοί που φτάνουν από το δρόμο στο τιμόνι και καταπονούν τον οδηγό. Μπερδευτήκατε; Να δείτε τί παθαίνουν οι σχεδιαστές οχημάτων εκτός δρόμου.
Οι λύσεις που χρησιμοποιούνται καλύπτουν σχεδόν όλη τη γκάμα των προσφερόμενων σχεδίων. Παλαιότερα ο ατέρμονας κοχλίας με ή χωρίς υδραυλική υποβοήθηση ήταν η μόνη αποδεκτή λύση, με φανερά τα μειονεκτήματα στην εντός δρόμου χρήση, αλλά άψογη συμπεριφορά όταν αυτός τελείωνε.
Πρόσφατα, με τη γενικότερη προσπάθεια να γίνουν πιο... «ανθρώπινα» τα 4x4 έχουν αποκτήσει υδραυλικά υποβοηθούμενη κρεμαγιέρα. Σε αρκετές περιπτώσεις ηλεκτρονικά ελεγχόμενα, ηλεκτροϋδραυλικά συστήματα, μεταβάλουν το ποσοστό υποβοήθησης ανάλογα με την ταχύτητα, επιτρέποντας στο σύστημα να λειτουργεί το ίδιο καλά τόσο στις υψηλές ταχύτητες στο εθνικό οδικό δίκτυο, όσο και στην αντιπαράθεση με τους βράχους, τη λάσπη και τις λοιπές... δυσκολίες. Είναι άξιο λόγου το γεγονός ότι σήμερα είναι πρακτικά αδύνατο να καταλάβεις από την αίσθηση ποιό σύστημα διεύθυνσης κρύβεται κάτω από το αμάξωμα, χωρίς να ανατρέξεις στα τεχνικά χαρακτηριστικά του αυτοκινήτου. Ο κανόνας είναι ότι πλέον μόνο οι καθαρόαιμες κατασκευές, ειδικά σχεδιασμένες για σκληρή χρήση, όπως το Hummer, το Mercedes G και το Land Rover Defender, επιμένουν στην χρήση του ατέρμονα, που βρίσκει στέγη σε όλο και σε λιγότερα οχήματα.
Τί τετρακίνητο να πάρω;
Μπερδεμένη σίγουρα η κατάσταση. Ούτε λίγο, ούτε πολύ περισσότερα από 50 τετρακίνητα μοντέλα υπάρχουν στη λίστα των Ελλήνων αντιπροσώπων, χωρίς να υπολογίζουμε τις... παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα. Τί να διαλέξει κάποιος;
Για καθημερινή χρήση, συνδυασμένη με γαρνιτούρα από εξορμήσεις στις κοντινές παραλίες, τον Παρνασσό και ελαφρύ κυνήγι, τα SUV αποτελούν την ιδανική λύση. Ελαφριά, πολιτισμένα, με ευχάριστη οδική συμπεριφορά, μπορούν να αντεπεξέλθουν εύκολα στα... εύκολα. Με τον κατάλληλο εξοπλισμό (ελαστικά, αναρτήσεις, ποδιά) δεν είναι ουτοπία ακόμη και κάποιες πιο δύσκολες εκδρομές.
Όταν ο δρόμος και τα όριά του καταπιέζουν την άποψη σας περί ατομικών δικαιωμάτων και ελευθερίας, όταν το κυνήγι είναι η δεύτερη φύση σας, τότε χρειάζεστε κάτι περισσότερο. Καλό θα είναι να διαθέτει περιορισμένες διαστάσεις, άκαμπτους άξονες εμπρός και πίσω, λιτό διάκοσμο και όσο το δυνατόν μικρότερο βάρος, Σήμερα δεν υπάρχουν και πολλοί εκπρόσωποι του είδους, οι λίγοι όμως μπορεί να χαρακτηριστούν κλασικοί.
Μέση οδός; Υπάρχει αλλά στοιχίζει. Τα μεγάλα, πολυτελή, τετρακίνητα συνδυάζουν τον ασφάλτινο χαρακτήρα των SUV με τις εκτός δρόμου δυνατότητες των καθαρόαιμων, έστω και με κάποιους συμβιβασμούς. Πέρα από αυτό, είναι ιδιαίτερα άνετα στα ταξίδια, με άπλετο χώρο για να μεταφέρει κάποιος τα απαραίτητα. Πρόβλημα; Το γεγονός ότι συνήθως στοιχίζουν όσο ένα SUV και ένα καθαρόαιμο εκτός δρόμου όχημα μαζί, έχοντας συνάμα απαγορευτικά τεκμήρια.
Κάνοντας το καλό, καλύτερο...

Είναι γεγονός ότι κανένα τετρακίνητο όχημα, ακόμη και το πιο καθαρόαιμο, δεν είναι πλήρως εξοπλισμένο για το σκοπό τον οποίο καλείται να εξυπηρετήσει: την κίνηση εκτός δρόμου. Πάντα υπάρχουν αξεσουάρ και ανταλλακτικά τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τις δυνατότητες του αυτοκινήτου σας εκπληκτικά και να σας βοηθήσουν να πάψετε να απορείτε «πώς μπορούν οι άλλοι». Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες εταιρείες σε όλον τον κόσμο που ασχολούνται – και μόνο – με τον εξοπλισμό, μηχανολογικό ή μη, των τετρακίνητων εκτός δρόμου αυτοκινήτων.

Περί... διαφορικών
Ένα από τα πιο απαραίτητα στοιχεία του εξοπλισμού είναι αυτά τα οποία φροντίζουν να περνά ροπή στο τροχό που έχει ακόμη πρόσφυση, εξασφαλίζοντας την κινητικότητα σε δύσκολα εδάφη με χαμηλό συντελεστή τριβής (λάσπη, άμμο, χιόνι). Από τη μία υπάρχουν τα μηχανικά συστήματα, κατά κόσμο μπλοκέ διαφορικά. Αυτά μπορεί να είναι προοδευτικά, με δίσκους ή συνεκτικά τύπου σιλικόνης, τύπου Τόρσεν, με ελατήριο ή μηχανική εμπλοκή.
Τα προοδευτικά έχουν το πλεονέκτημα ότι βελτιώνουν την οδική συμπεριφορά ακόμη και στην άσφαλτο. Από την άλλη δουλεύουν μόνο από κάποια ταχύτητα και πάνω, άρα είναι ουσιαστικά άχρηστα στα κολλήματα.
Τα τύπου Τόρσεν λειτουργούν καλύτερα σε μικρές ταχύτητες, αλλά και αυτά δεν μπορούν να μεταφέρουν ροπή στον έναν τροχό, όταν ο άλλος έχει χάσει τελείως την πρόσφυσή του.
Αυτά με το ελατήριο έχουν απότομη εμπλοκή και δυσκολεύουν τον οδηγό στην καθημερινή χρήση, μια και προκαλούν αντιδράσεις όταν ενεργοποιούνται.
Τα μηχανικής ενεργοποίησης απαιτούν εγρήγορση του οδηγού, ο οποίος πρέπει να τα εμπλέξει την κατάλληλη στιγμή για να αποφυγή την ακινητοποίηση, ενώ δεν ενδείκνυται η χρήση τους όταν η ταχύτητα ξεπερνά τα 10 χλμ/ώρα.
Οι δύο τελευταίες λύσεις έχουν όμως το πλεονέκτημα ότι μπλοκάρουν 100% το διαφορικό και μοιράζουν αναγκαστικά τη ροπή 50-50 στους δύο τροχούς ή τους δύο άξονες. Η ιδανικότερη λύση είναι ένα μηχανικής ενεργοποίησης με αέρα στον μπροστινό άξονα και ένα ελατηρίου στον πίσω, όταν αναζητά κανείς την κινητικότητα ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Με το συνδυασμό αυτό ο οδηγός έχει άμεση ενεργοποίηση του πίσω μπλοκέ διαφορικού και επιλεκτική του εμπρός, όπου η αυτόματη προκαλεί πρόβλημα μια και περιορίζει τη δυνατότητα ελέγχου με το τιμόνι. Όταν στόχος είναι η οδική συμπεριφορά στον χωματόδρομο η λύση με προοδευτικά μπλοκέ ή Τόρσεν και στα τρία διαφορικά με μικρότερο ποσοστό εμπλοκής στο μπροστινό, είναι ιδανικότερη.
Πρόσφατα παρουσιάστηκε μία ακόμη λύση η οποία προσπαθεί να συνδιάσει τα πλεονεκτήματα ενός ποροοδευτικού μπλοκέ και ενός που εμπλέκεται μηχανικά. H Track Tech, εταιρεία που το κατασκευάζει, ισχυρίζεται ότι το διαφορικό της είναι ένα κανονικό μπλοκέ σε κοινή χρήση και ένα locker όταν ο οδηγός πατήσει το μαγικό κουμπάκι. Ακόμη όμως είναι νωρίς να πούμε για τη λειτουρικότητα του συστήματος, μιά και η παρουσίασή του έγινε μόλις πριν λίγους μήνες.

Αναρτήσεις... σηκώματος
Το πιό παράδοξο που θα ακούσει κάποιος αδαής όταν βρεθεί σε μία παρέα τετρακίνητων, είναι η κουβέντα περί... σηκώματος. Και βέβαια μιλάμε για σήκωμα των αναρτήσεων, σε αντίθεση με το χαμήλωμα που έχουμε συνηθήσει να ακούμε! Δύο είναι οι στόχοι όταν σηκώνουμε ένα αυτοκίνητο: να αυξήσουμε την απόσταση από το έδαφος και να μπορούν να τοποθετηθούν μεγαλύτεροι τροχοί, οι οποίοι με τη σειρά τους αυξάνουν και άλλο την απόσταση από το έδαφος. Βασική λοιπόν απαίτηση είναι να σηκωθεί το αυτοκίνητο τόσο, όσο να μπορεί να περνά πάνω από οποιοδήποτε εμπόδιο, κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο.
Στην αγορά κυκλοφορούν ολοκληρωμένες λύσεις ανάρτησης για τα περισσότερα απο τα καθαρόαιμα τετρακίνητα. Τελευταία μάλιστα οι εξπέρ του είδους έχουν αρχίσει να ασχολούνται και με SUV.
Σηκώνοντας ένα αυτοκίνητο έχουμε να αντιμετωπίσουμε δύο βασικά προβλήματα: την διατήρηση μιάς ανεκτής οδικής συμπεριφοράς και την συμβατότητα των υπόλοιπων μηχανικών μερών με αυτή την μετατροπή. Εδώ θα πρέπει να διαχωρήσουμε την μετατροπή σε δύο στάδια: μέχρι τους 5 πόντους και πάνω από αυτούς.
Μέχρι τους 5 πόντους αύξηση ύψους δεν υπάρχουν φοβερές αλλαγές, τόσο στην οδική συμπεριφορά, όσο και στα μηχανικά μέρη. Συνήθως αρκεί ένα σετ αμορτισέρ και ελατήρια ή σούστες για να επιτευχθεί η αύξηση.
Από εκεί και πάνω τα πράγματα δυσκολεύουν μιά και οι απαιτήσεις αυξάνονται. Τα κιτ συνοδεύονται συνήθως με κεντρικούς άξονες, μέρη του συστήματος διεύθυνσης, ψαλίδια και μπράτσα και πολλά άλλα μέρη τα οποία πρέπει να αλλαχθούν για να αποκτήσουμε ένα big foot. Και βέβαια σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για διατήρηση του χαρακτήρα της οδικής συμπεριφοράς. Σήμερα οι λύσεις προσφέρουν μέχρι και 6 ίντσες (15 και βάλε εκατοστά) αύξηση του ύψους. Στις περισσότερες περιπτώσεις αναφέρονται σε αυτοκίνητα με άκαμπτους άξονες, αν και δεν λείπουν και ακραίες λύσεις για αυτοκίνητα με ψαλίδια, όπως αυτή της Calmini που αυξάνει 5 ίντσες το ύψος του Suzuki Vitara.
Παράλληλα με την αύξηση του ύψους, πολλές λύσεις προτείνουν την αύξηση της απόστασης ανάμεσα στο αμάξωμα και το σασί (body lift), η οποία προστατεύει από τη μία το αμάξωμα, αυξάνει τις σημαντικές γωνίες και από την άλλη επιτρέπει την τοποθέτηση ακόμη μεγαλύτερων ελαστικών.
Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι μόνο η αύξηση του ύψους, αλλά και της ελευθερίας άρθρωσης των τροχών. Στις περισσότερες των περιπτώσεων έχουμε μία μικρή αύξηση των διαδρομών της ανάρτησης, που δεν γίνεται αισθητή από το χρήστη. Σε κάποιες πιο ακραίες αυξάνονται και οι διαδρομές, σε εκθετική όμως συνάρτηση με την τιμή. Αυτές οι αναρτήσεις είναι συνήθως έργα τέχνης, με αντιστρεπτικές που αποσυνδέονται, νέες βάσεις για τα αμορτισέρ κλπ.


Ασπίδες.
Ένας από τους βασικούς όμως παράγοντες στην εκτός δρόμου κίνηση, είναι η εξασφάλιση της... υγείας των μηχανικών μερών. Μεγαλύτερος κίνδυνος είναι οι πέτρες και τα βράχια που καραδοκούν παντού. Τα περισσότερα τετρακίνητα του εμπορίου δεν διαθέτουν καμία προστασία απέναντί τους. Είναι λοιπόν απαραίτητο να πάρετε δραστικά μέτρα, ντύνοντας το κάτω μέρους του αυτοκινήτου με ένα σετ από ποδιές προστασίας. Πέρα από τον κινητήρα και το κιβώτιο, που είναι αρκετά ευάλωτα, προστασία χρειάζονται το ντεπόζιτο βενζίνης, το κουπ των διαφορικών, οι μπάρες του συστήματος διεύθυνσης και τα ψυγεία. Οι περισσότερες ποδιές έχουν κλίση στο μπροστινό μέρος και λειτουργούν σαν γλίστρα προς αποφυγή του «καρφώματος». Το αλουμίνιο σαν υλικό έχει το πλεονέκτημα του βάρους, αλλά είναι περιορισμένης αντοχής, ιδίως κάτω από την πίεση του σημαντικού βάρους των τετρακίνητων αυτοκινήτων. Χρησιμοποιείται όμως όλο και περισσότερο, τόσο λόγω του βάρους, όσο και λόγο της ανθεκτικότητάς του σαν υλικό απέναντι στην οξείδωση.
Εξωτικά υλικά όπως το τιτάνιο, στοιχίζουν πολύ ακριβά. Η καλύτερη λύση είναι ο χάλυβας, το γνωστό μας ατσάλι, σε πάχος 3-4 χιλιοστών. Τρύπες σε όλο το μήκος και το πλάτος της ποδιάς μειώνουν το βάρος και αυξάνουν τον εξαερισμό των μερών που αυτή προστατεύει. Υπάρχουν πολλές εταιρίες που κατασκευάζουν ποδιές για τετρακίνητα αυτοκίνητα, κομμένες και φινιρισμένες με laser.
Καλό θα ήταν οι ποδιές να στηρίζονται σε ελαστικές βάσεις, για αποφυγή των όποιων κραδασμών. Κάτι τέτοιο όμως μειώνει την απόσταση από το έδαφος, άρα μειώνει την δυνατότητα διατήρισης της κινητικότητας εκτός δρόμου. Φαύλος κύκλος;
Σημαντική προστασία στο αυτοκίνητο, ιδίως σε οριακές εκτός δρόμου συνθήκες, προσφέρουν οι μπάρες που τοποθετούνται εμπρός, πίσω αλλά και στα πλευρά του οχήματος. Προσοχή χρειάζεται η νομοθεσία, μια και όποιες εξέχουν από την περίμετρο του οχήματος είναι παράνομες. Τελευταία προσφέρονται αρκετοί τύποι εγκεκριμένοι στη χώρα που κατασκευάζονται. Άντε όμως να βρεις άκρη στην Ελλάδα. Οι μπάρες είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στις περιπτώσεις που το αυτοκίνητο πρέπει να στηριχθεί από κάπου, σε κάποιο δύσκολο πέρασμα, αν και συνήθως πρέπει να αποφεύγουμε να στηρίζουμε σε αυτές ιμάντες και συρματόσχοινα για το τράβηγμα του αυτοκινήτου...

...και σπαθιά
Παρόλο που τα περισσότερα τετρακίνητα αυτοκίνητα έχουν αρκετούς χώρους, μιά σκάρα οροφής είναι κάποιες φορές πέρα από απαραίτητη. Είναι λογικό να έχει υψηλά πλαϊνά για να συγκρατούνται οι αποσκευές στα δύσκολα, καθώς και σημεία πρόσδεσης για τους ιμάντες συγκράτησης. Καλό είναι να έχει πρόβλεψη για στήριξη των ειδικών σχαρών για την άμμο, ενός γρύλου High Lift και τη λάσπη, καθώς και υποδοχή για προβολείς. Οι σχάρες εδάφους μπορούν να μας βγάλουν από μία πολύ δύσκολη κατάσταση, μειώνοντας την πίεση στο έδαφος. Για να τις τοποθετήσουμε όμως κάτω από τους έχοντες μεγάλη διαδρομή τροχούς μας χρειάζεται ο γρύλος.
Στα απαραίτητα του εξοπλισμού πρέπει να προσθέσεις τον γνωστό εργάτη, το βίντσι που μπορεί να μας βγάλει από πολύ δύσκολες καταστάσεις. Ένα δέντρο, ένα άλλο αυτοκίνητο, ένας βράχος μπορεί να αποτελέσουν την… άγκυρα που θα μας βοηθήσει στις φουρτούνες. Υπάρχουν υδραυλικοί και ηλεκτρικοί εργάτες. Οι πρώτοι είναι πιο δυνατοί, αλλά έχουν πολύ πιο δύσκολη τοποθέτηση. Οι ηλεκτρικοί τοποθετούνται σχετικά εύκολα, είναι όμως ευπαθείς στη θερμότητα που παράγεται κατά τη χρήση τους. Το κακό είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις για να δουλέψει ο εργάτης πρέπει να είναι αναμμένος ο κινητήρας. Ο εργάτης πρέπει να έχει ελκτική δύναμη η οποία να είναι 1,5 με 2 φορές μεγαλύτερη από το βάρος του αυτοκινήτου. Συνήθως η ελκτική δύναμη μετριέται σε λίβρες. Τις κάνουμε κιλά αν διαιρέσουμε με 2,25.
Υπάρχουν δύο τρόποι τοποθέτησης του εργάτη: είτε σταθερά πάνω στο αυτοκίνητο, είτε με βάση multi mount που τον κάνει φορητό. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει το μειονέκτημα του βάρους και της χρήσης μόνο από το μπροστινό τεταρτημόριο του αυτοκινήτου, ενώ στη δεύτερη η στιβαρότητα του συστήματος δεν είναι αντίστοιχη με την σταθερή τοποθέτηση.
Προσθέστε στα παραπάνω μία ή δύο τροχαλίες για πολλαπλασιασμό της δύναμης του εργάτη και ιμάντες για τράβηγμα ή στερέωση των τροχαλιών στα δέντρα, με δύο ναυτικά κλειδιά για κάθε ιμάντα.
Για τις εκτός ορίων αναζητήσεις προσθέστε και ένα snorkel, έναν αναπνευστήρα, που θα κρατήσει το νερό μακριά από το φίλτρο και την εισαγωγή του κινητήρα, προφυλάσσοντας σας από περιττά έξοδα. Είναι γνωστό ότι οι κύλινδροι δεν αγαπούν το νερό, που μπορεί να λιμνάσει μέσα σε αυτούς, να προκαλέσει υδραυλική πίεση και να στραβώσει τις μπιέλες! Για ασφαλή λοιπόν περάσματα μέσα σε νερό, αλλά και για αδιαμφισβήτητο στιλ, αξίζει το περιττό έξοδο για τον αναπνευστήρα.

Φορητός… οπλισμός
Αν κάποια από τα στοιχεία του μηχανολογικού εξοπλισμού προσφέρονται, πλέον, από τις αυτοκινητοβιομηχανίες, καμία αντιπροσωπία και κανένας πωλητής δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί και να φροντίσει για όλα εκείνα τα πράγματα που πρέπει να κουβαλά κάποιος μαζί του για την αντιμετώπιση των όποιων δυσκολιών συναντήσει στη ρότα του.
Δεν είναι και λίγα τα πράγματα τα οποία πρέπει να υπάρχουν de factο στο χώρο αποσκευών ενός τετρακίνητου οχήματος. Πρώτα και πάνω από όλα μια πλήρης εργαλειοθήκη, με όλα αυτά τα εργαλεία που θα είναι απαραίτητα για μια μικρή επισκευή στη μέση του πουθενά. Ο κανόνας είναι ότι παίρνεις ότι πληρώσεις, οπότε καλύτερα το ακριβό, παρά να απορείς γιατί το «καρυδάκι» έκανε στρογγυλά τα παξιμάδια, με τα πόδια σου να βρέχονται από το νερό του ποταμού! Σετ γερμανικών επί δύο, σετ με «καρυδάκια», κατσαβίδια, μια καλή πένσα, ικανό απόθεμα από όλα τα απαραίτητα υγρά (φρένων, υδραυλικού τιμονιού, λάδι), ένα σετ ιμάντες κινητήρα, σετ επισκευής ελαστικών, τρόμπα αέρα, λάμπες, μιά υφασματοταινία, ένα κομμάτι διάφανο πλαστικό στο μέγεθος του παρμπρίζ και βέβαια σύρμα.
Σε αυτά προσθέτεις δύο φακούς, έναν με μπαταρίες και έναν με adaptor για τον αναπτήρα του αυτοκινήτου, ένα κάνιστρο βενζίνης και ένα πλαστικό δοχείο γεμάτο νερό. Από το σετ δεν πρέπει να λείπει ένας γρύλος ικανός να σηκώσει το αυτοκίνητο φορτωμένο. Ένας high lift jack είναι ότι το καλύτερο, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδοχές στο αυτοκίνητο. Πολύ χρήσιμοι είναι και οι φουσκωτοί γρύλοι που συνδέονται στην εξάτμιση. Και βέβαια να μην ξεχάσουμε το απολύτως απαραίτητο φτυάρι και δύο-τρεις ιμάντες συγκράτησης για τα μεγάλα αντικείμενα στο χώρο αποσκευών.
Αν το παρακάνουμε μιλάμε για ένα αλυσοπρίονο, ένα σετ με πασάλους για πρόσδεση ή μία άγκυρα σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει σταθερό σημείο, ένα σετ με χημικά κυρίως για το στέγνωμα των ηλεκτρικών και βέβαια βασικά ανταλλακτικά, κυρίως του ηλεκτρικού κυκλώματος

Εξορμήσεις σε υγρό περιβάλλον
Οι στεγνοί... σκέφτονται καλύτερα. Οπότε οι νιτσεράδες είναι πάνω από απαραίτητες, σε συνδυασμό με αντίστοιχο αριθμό ζευγαριών από γαλότσες. Το ίδιο και μία καλή, μεγάλη σε μέγεθος ομπρέλα, ισχυρό σκελετό για την αντιμετώπιση του ανέμου. Για καλό και για κακό είναι προτιμότερο τα ρούχα να είναι εξασφαλισμένα σε αδιάβροχους σάκους. Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το «...και δαρμένος και βρεγμένος...». Καλό είναι να προστατευθούν με πλαστικές σακούλες όλα τα... ευπαθή, όπως ο πομποδέκτης επικοινωνίας, το GPS και όλα τα συναφή. Ένα σπρέι σιλικόνης χρειάζεται για την προστασία των ηλεκτρικών πριν την... κατάδυση.
Λαστιχένια πατάκια και καλύμματα των καθισμάτων θα βοηθήσουν στην αποφυγή μόνιμων... λεκέδων. Ένα σετ από σακούλες σκουπιδιών είναι εξίσου χρήσιμο, μιά και μπορεί να απομονώσει οτιδήποτε έχει βουτηχτεί στη λάσπη (γρύλο, σχάρες, ιμάντα, φτυάρι). Να μην ξεχάσουμε τις κλασικές αντιολισθητικές αλυσίδες, που είναι χρήσιμες τόσο στο χιόνι, όσο και στις περιπτώσεις λάσπης.

Για ξηρά και ατίθασα... εδάφη

Πέρα και πάνω από όλα προμήθεια σε νερό. Τόσο πόσιμο, όσο και για το αυτοκίνητο. Ένα κλασικό ντους κατασκήνωσης είναι must. Δεν πρέπει με τίποτε να λείπουν από τον εξοπλισμό καπέλα, ένα για κάθε μέλος του πληρώματος, με μεγάλο γείσο. Καλό θα ήταν να υπάρχει στα ρούχα ένα λεπτό πουκάμισο με μακριά μανίκια για να προστατεύσει από το ήλιο σε περίπτωση που απαιτηθεί παρατεταμένη παραμονή στον ήλιο. Αν η εξόρμηση περιλαμβάνει και παιχνίδι στην άμμο, οι σχάρες είναι πέρα από απαραίτητες. Το ίδιο και ένα πριόνι, μια και το καλοκαίρι είναι πιο πιθανό να βρεθείς αντιμέτωπος με ένα πεσμένο δέντρο.

Επικοινωνίες
Δεν υπάρχει πιο δύσκολη κατάσταση από το να βρεθείς ακινητοποιημένος κάπου, χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας και κλίσης βοήθειας. Χάρη στην κινητή τηλεφωνία, κάτι τέτοιο είναι πλέον δύσκολο. Για όσους προτιμούν τις μοναχικές εξορμήσεις, καλό θα ήταν να υπάρχουν στο αυτοκίνητο συνδέσεις και των τριών εταιρειών παροχής κινητής τηλεφωνίας, ούτως ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή κάλυψη. Αν η παρέα είναι μεγαλύτερη, επιβεβαιώστε ότι η απαίτηση καλύπτεται από κάποιους στο κονβόι.
Τα CB είναι πολύ χρήσιμα για τις ενδοεπικοινωνίες της παρέας, πολύ δύσκολα όμως θα εξυπηρετήσουν την επαφή με οποιονδήποτε μπορεί να προσφέρει βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης. Η εμβέλεια τους είναι περιορισμένη. Τα CB είναι πλέον ελεύθερα, μια και η χρήση τους δεν απαιτεί ειδική άδεια.
Από την άλλη πομποδέκτες VHF καλύπτουν καλύτερα τις ανάγκες, αλλά η χρήση τους σε ατομικό επίπεδο δεν είναι απόλυτα νόμιμη, αν και δύσκολα πλέον θα σου δημιουργήσουν πρόβλημα αν έχεις εγκατεστημένο ένα σύστημα στο αυτοκίνητο. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η γνώση βασικών συχνοτήτων όπου μπορεί κάποιος να βρει βοήθεια, όπως η ΕΛΠΑ και άλλοι φορείς που έχουν 24ωρη εκπομπή. Χρειάζεται όμως ειδική άδεια ραδιοερασιτέχνη για να χρησιμοποιήσει κάποιος νόμιμα μία συσκευή VHF.
Για μικρές παρέες που απαιτούν μόνο ενδοεπικοινωνία είναι χρήσιμοι μικροί πομποδέκτες στα FM οι οποίοι έχουν χαμηλό κόστος, ικανοποιητική εμβέλεια και είναι ιδιαίτερα εύχρηστοι.
Αν το κόστος δεν είναι πρόβλημα, κυκλοφορούν στην αγορά δορυφορικά τηλέφωνα, τα οποία προσφέρουν κάλυψη σε όλη την υδρόγειο. Η χρέωση για την κλίση είναι τσουχτερή, όπως άλλωστε και η αγορά του συστήματος που έχει μέγεθος χαρτοφύλακα. Τίποτε όμως δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του σε δυνατότητες επικοινωνίας

Πλοήγηση

Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί που έχουμε δύο εταιρείες που ασχολούνται σοβαρά με τους χάρτες. Τόσο η Road όσο και η Ανάβαση δίνουν up-to-date απεικονίσεις της ελληνικής επικράτειας, συμβατές με τη χρήση GPS. Πρόσφατα μάλιστα εξέλιξαν ηλεκτρονικά συστήματα κινούμενου χάρτη για την χώρα μας. Το Global Positioning System είναι πλέον η μόνη λύση για όποιον θέλει να ανακαλύπτει μόνος του τις διαδρομές. Τα πιο πολύπλοκα διαθέτουν απεικόνιση χάρτη και καταγραφή της διαδρομής, η οποία μπορεί να γίνει upload σε υπολογιστή και να τυπωθεί σε plotter ή printer. Προσθέστε σε αυτά τη δυνατότητα απομνημόνευσης χιλιάδων σημείων «προσωπικής» αναφοράς, διαδρομών κλπ. και δένει η συνταγή της πλοήγησης που μέχρι πριν λίγα χρόνια στηρίζονταν στο ένστικτο και τον εξάντα. Σήμερα, με την απελευθέρωση της ακρίβειας του συστήματος από τις Αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, δεν υπάρχει – ευτυχώς ή δυστυχώς – υποκατάστατο του GPS, πέρα από έναν βετεράνο κυνηγό που έχει γνωρίσει από τη καλή και την κακή όλα τα ελληνικά βουνά.

Πίνακας εξοπλισμού

• Μπλοκέ διαφορικά
• Ανάρτηση
• Ποδιές
• Σχάρα οροφής
• Σχάρες εδάφους
• Γρύλος High Lift
• Βίντσι
• Τροχαλίες
• Ιμάντες
• Ναυτικά Κλειδιά
• Snorkel
• Πλήρης εργαλειοθήκη
• Φακοί
• Κάνιστρο Βενζίνης
• Χωνί
• Δοχείο με νερό
• Φτυάρι
• Τσεκούρι ή πριόνι ή αλυσοπρίονο
• Πασσάλους ή άγκυρα
• Σπρέι ηλεκτρικών
• Νιτσεράδα
• Γαλότσες
• Ομπρέλα
• Λαστιχένια πατάκια
• Καλύμματα καθισμάτων
• Αντιολισθητικές αλυσίδες
• Καπέλα
• Πουκάμισο μακριμάνικο
• Κινητό τηλέφωνο
• CB ή VHF
• GPS
Η ΧΡΗΣΗ

Δεν είναι πανάκεια ένα τετρακίνητο όχημα. Δεν περνά μόνο του την όποια δυσκολία, δεν σε κάνει Schlesser και McRae σε χρόνο μηδέν. Περισσότερο τα καθαρόαιμα τετρακίνητα και λιγότερο τα SUV, είναι εργαλεία και η αποτελεσματικότητά τους έχει να κάνει με την... μαεστρία με την οποία τα χειρίζεται ο οδηγός. Συμβαίνει πολλές φορές το καλύτερο όχημα να μένει ακινητοποιημένο από ένα μέτριο χειρισμό και ταυτόχρονα ένα με μικρές δυνατότητες να περνά απίστευτα εμπόδια όταν ο οδηγός του έχει εκμεταλλευτεί σωστά τα πλεονεκτήματά του.
O βασικός κανόνας λέει ότι η διαφορά ανάμεσα σε ένα άρτια εξοπλισμένο και ένα απλό τετρακίνητο έχει να κάνει με την ταχύτητα με την οποία περνούν τα εμπόδια: το «καλό» περνά όσο πιο αργά γίνεται, επιτρέποντας τον απόλυτο έλεγχο και την αποφυγή... τραυματισμών. Εκεί ακριβώς βρίσκεται η πεμπτουσία της εκτός δρόμου οδήγησης: θυσιάζοντας το αυτοκίνητο, μπορείς να περάσεις τα πάντα, ακόμη και με ένα απλό επιβατικό! Κάθε εμπόδιο όμως δεν είναι τίποτε περισσότερο από το αλατοπίπερο μιας διαδρομής, την οποία πρέπει να ολοκληρώσουμε, κρατώντας το αυτοκίνητο σε κατάσταση που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την επόμενη εξόρμηση.



Τί, πότε, πού και πώς;

Το βασικότερο πρόβλημα είναι να συνειδητοποιήσει ο χρήστης τί χρησιμοποιεί, πότε το χρησιμοποιεί, πού το χρησιμοποιεί και με ποιο τρόπο. Συνήθως με την αγορά ενός τετρακίνητου, ιδίως αν διαθέτει τετρακίνηση κατ’ επιλογή, όλοι υπερβάλουμε με το πότε χρησιμοποιούμε την τετρακίνηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τα μπλοκέ διαφορικά, τους εργάτες και όλον το εξοπλισμό. Και αυτό είναι ακριβώς ότι πρέπει να αποφύγουμε: να κουράσουμε και να φθείρουμε ένα βασικό κομμάτι του αυτοκινήτου, πριν ακόμη το χρησιμοποιήσουμε.

Εάν τηρήσουμε τον βασικό κανόνα της εκτός δρόμου οδήγησης που λέει ότι ποτέ δεν κάνουμε δύσκολες διαδρομές μόνοι, είναι εύκολο να μάθουμε πώς χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητό μας: ακολουθώντας τους πιο έμπειρους, ακούγοντας τις συμβουλές τους. Κανείς δεν γεννήθηκε οδηγός. Η εμπειρία είναι αυτή που ξεχωρίζει τον καλό από τον μέτριο.

Στις περιπτώσεις που κάποιος άπειρος θα βρεθεί απέναντι σε ένα εμπόδιο μόνος του, ο κανόνας είναι ένας: ακόμη και το πιο σκληρό αυτοκίνητο συμπεριφέρεται καλύτερα όταν το μεταχειριζόμαστε απαλά. Γιατί; Απλά γιατί η διατήρηση της κινητικότητας είναι μια λεπτή ακροβασία ανάμεσα στην πρόσφυση των τροχών, τη ροπή του κινητήρα και τη γεωμετρία του αυτοκινήτου. Οποιαδήποτε απότομη ενέργεια μπορεί να χαλάσει την ισορροπία αυτή και στην καλύτερη των περιπτώσεων να ακινητοποιήσει το αυτοκίνητο. Η γνώση των δυνατοτήτων του οχήματός μας, που αποκτάται μόνο με την εμπειρία, είναι ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσουμε την ισορροπία ακόμη και στις δυσκολότερες των καταστάσεων.
Αντίθετα με ότι θα περίμενε κανείς, στην εκτός δρόμου κίνηση ξεκινάμε την προσπάθεια να περάσουμε ένα εμπόδιο όσο πιο σιγά γίνεται και ανεβάζουμε την ένταση και την ταχύτητα ανάλογα με τις πληροφορίες που παίρνουμε από τις πρώτες προσπάθειες. Στα πρώτα μας βήματα είναι λογικό να κάνουμε λάθος εκτιμήσεις. Αν αυτές δεν είναι υπερεκτιμήσεις των ικανοτήτων των δικών μας ή του αυτοκινήτου, τότε το μόνο που θα τραυματιστεί θα είναι η περηφάνια μας. Ο καλός off roader ξέρει πότε πρέπει να κάνει πίσω, πότε να προσπαθήσει ξανά και πότε να ψάξει για άλλο τρόπο ή άλλο δρόμο!

Η... οπισθοχώρηση την κατάλληλη στιγμή μας προφυλάσσει από τη ζημιά, μας επιτρέπει να τοποθετηθούμε πιο σωστά για τη δεύτερη προσπάθεια και κάνει τη λιγότερη δυνατή ζημιά στο έδαφος. Ένα βαθύ χαντάκι από την πρώτη μας προσπάθεια είναι ο χειρότερος εχθρός για τη δεύτερη. Ο καλός off roader δεν είναι αυτός που περνά με την πρώτη όλα τα εμπόδια. Ειναι αυτός που φτάνει στον προορισμό έχοντας ταλαιπωρήσει λιγότερο «εαυτόν» και αυτοκίνητο.





Κιβώτιο – σχέσεις – σπινάρισμα

Η βασική απαίτηση τη μετάδοση ενός τετρακίνητου αυτοκινήτου είναι να μπορεί να μεταφέρει τόση ροπή σε κάθε τροχό, ούτως ώστε να περιορίζει το σπινάρισμα που στις περισσότερες των περιπτώσεων θα οδηγήσει σε ακινητοποίηση. Ξεκινώντας ανάποδα θα πούμε ότι εμπλοκή της τετρακίνησης και των αργών σχέσεων στην άσφαλτο ή σε καλό χωματόδρομο είναι περιττή και το μόνο που προσφέρει είναι φθορά στα μηχανικά μέρη και μεγαλύτερη κατανάλωση. Εξαιρέσεις όταν βρέχει πολύ και όταν θέλουμε να πετύχουμε καλύτερο φρενάρισμα σε έναν δρόμο που γλιστρά υπερβολικά.

Στα αυτοκίνητα με τετρακίνηση κατ’ επιλογή, αυτή μπορεί να εμπλακεί σε καλό χωματόδρομο, αν και προκαλεί φθορές και υποστροφική οδική συμπεριφορά. Βελτιώνει όμως τη συνολική πρόσφυση και το φρενάρισμα. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπλοκάρουμε το κεντρικό διαφορικό ενός αυτοκινήτου με μόνιμη τετρακίνηση στις συνθήκες αυτές. Σε καμία σχεδόν περίπτωση δεν βάζουμε τις «κοντές» σχέσεις για γρήγορη κίνηση στο χωματόδρομο. Εξαιρέσεις; Αρκετές. Πρώτα απ’όλα το Subaru Forester 2.0, το μόνο SUV με κοντές σχέσεις. Με αυτές επιλεγμένες έχει τελική που αγγίζει τα 150 km/h, πλήρως ικανοποιητική για το χώμα. Σε δεύτερο πλάνο τo Mitsubishi Pajero και τα παράγωγά του (Hyundai Galloper). Με τις κοντές πιάνει τα 125 km/h και έχει πολύ καλύτερες επιταχύνσεις σε κίνηση.

Πότε χρησιμοποιούμε τις αργές σχέσεις; Σε κάθε περίπτωση που πρέπει να κινηθεί το αυτοκίνητο με πολύ χαμηλή ταχύτητα για να αποφύγουμε να το χτυπήσουμε: σε περάσματα από βραχώδη περιοχή, μέσα σε ποτάμι, σε απότομα κατεβάσματα. Σε κάθε περίπτωση που χρειάζεται περίσσια ροπή: απότομο ανέβασμα, πέρασμα από σαθρό έδαφος, λάσπη και άμμο. Για την τελευταία οι απόψεις διίστανται: άλλοι λένε πως θέλει τις γρήγορες σχέσεις και άλλοι τις αργές. Μάλλον είναι περισσότερο θέμα αυτοκινήτου, μια και στην άμμο το βασικό ζητούμενο είναι να μην κόψει το αυτοκίνητο ταχύτητα και βουλιάξει. Τις κοντές σχέσεις τις χρησιμοποιούμε ακόμη για να έλξουμε κάτι πολύ βαρύ, να βγάλουμε τη βάρκα από τη θάλασσα και σε όλες τι περιπτώσεις που θα δούμε τον συμπλέκτη να διαμαρτύρεται με τις μακριές. Δυστυχώς η χρήση του τελευταίου είναι η μόνη λύση για να υποκαταστήσουμε τις αργές σχέσεις σε όσα αυτοκίνητα δεν διαθέτουν (SUV).

Ένας χρυσός κανόνας για την τετρακίνηση λέει ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε την μεγαλύτερη δυνατή σχέση στο κιβώτιο που επιτρέπει η συγκεκριμένη κατάσταση. Σε γενικά πλαίσια στις δύσκολες καταστάσεις χρησιμοποιούμε: 2η για τα ανεβάσματα και τη λάσπη και 1η για τα κατεβάσματα, πάντα με τις αργές σχέσεις σε εμπλοκή. Σε περιπτώσεις όπου η πρόσφυση είναι πρόβλημα μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει ακόμη και 3η στο κιβώτιο. Συνήθως οι κινητήρες των τετρακίνητων έχουν αρκετή ροπή να αντιμετωπίσουν το ξεκίνημα ακόμη και με 3η.

Σε όλες τις περιπτώσεις η προσπάθεια του οδηγού είναι να μπορέσει να διατηρήσει την κινητικότητα χωρίς να σπινάρει τους τροχούς. Ένας τροχός που σπινάρει γλιστρά, δεν προσφέρει τη μέγιστη πρόσφυση που μπορεί και δημιουργεί πλευρικές μετατοπίσεις που μόνο επιθυμητές δεν είναι. Παράλληλα σκάβει το πέρασμα και το κάνει δυσκολότερο. Γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιούμε τη μέγιστη δυνατή σχέση στο κιβώτιο και χρησιμοποιούμε το γκάζι όσο το δυνατόν πιο απαλά. Κάποιες φορές μάλιστα χρειάζεται να αφήσουμε λίγο το γκάζι για να μειώσουμε το σπινάρισμα και να διατηρήσουμε το αυτοκίνητο σε κίνηση.





Φρενάρισμα και σταμάτημα
Είναι γενικά παραδεκτό ότι τα φρένα μπορούν να σταματήσουν το αυτοκίνητο μόνο στην άσφαλτο. Στο χωματόδρομο και περισσότερο εκτός δρόμου χρειάζονται άλλες τεχνικές για να περιορίσουμε την ταχύτητα και να σταματήσουμε. Το κατέβασμα ταχύτητας, η κίνηση με το πλάι και γενικά η εκμετάλλευση όλης της πρόσφυσης που μπορεί να προσφέρουν οι τροχοί όταν περιστρέφονται ακόμη είναι must στο χώμα. Οι μπλοκαρισμένοι από το φρενάρισμα τροχοί είναι ότι χειρότερο, τόσο στη γρήγορη οδήγηση όσο και στις οριακές εκτός δρόμου καταστάσεις. Ένας μπλοκαρισμένος τροχός γλιστράει πολύ πιο εύκολα από ένα που περιστρέφεται κι αυτό είναι κάτι που δεν επιθυμούμε.
Στην εκτός δρόμου οδήγηση τα φρένα έχουν δύο στόχους. Πρώτος να φρενάρουν τον τροχό που σπινάρει και να μεταφέρουν περισσότερη ροπή σε αυτόν που έχει πρόσφυση. Δεύτερος να περιορίσουν ή καλύτερα να ελέγξουν την ταχύτητα. Σε καμία περίπτωση δεν φρενάρουμε πατώντας τον συμπλέκτη. Ο κινητήρας και η ροπή που μεταφέρει στους τροχούς είναι η μόνη διασφάλιση ότι αυτοί δεν θα μπλοκάρουν ή θα μπλοκάρουν με τον προοδευτικότερο δυνατό τρόπο. Ο πιο αποδοτικός τρόπος φρεναρίσματος είναι με συνεχή πατήματα και αφήματα του φρένου, σχετικά ήρεμα όμως για να μην διαταράσσεται η ισορροπία του οχήματος.
Πώς σταματάμε; Ο τρόπος είναι ένας και μοναδικός: φρενάρουμε δυνατά μέχρι να σβήσει ο κινητήρας και αφήνουμε το πεντάλ του φρένου μόλις ακινητοποιηθεί το όχημα. Μόνο έτσι μπορούμε να αποφύγουμε το γλίστρημα με το πλάι που συνοδεύει ένα φρενάρισμα σε οριακές καταστάσεις. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι το ABS, τόσο χρήσιμο στην καθημερινή οδήγηση στην άσφαλτο είναι ουσιαστικά άχρηστο σε αυτές τις συνθήκες. Τόσο που τα σύγχρονα συστήματα, όπως αυτό του Jeep Cherokee, απεμπλέκονται μόλις επιλεγούν οι κοντές σχέσεις. Γιατί; Απλά διότι στο χώμα, όπως και στο χιόνι, το φρενάρισμα επιτυγχάνεται από το «βουναλάκι» από χώμα που δημιουργείται εμπρός από τον τροχό που λειτουργεί σαν σφήνα. Το ABS αποτρέπει κάτι τέτοιο, αυξάνοντας την απόσταση φρεναρίσματος. Καλό είναι λοιπόν αν το αυτοκίνητό σας είναι εφοδιασμένο με ABS και έχετε βλέψεις εκτός δρόμου κίνησης, να απευθυνθείτε σε ένα ηλεκτρολόγο που θα τοποθετήσει έναν διακόπτη που θα απενεργοποιεί το σύστημα κατ’ επιλογή. Δεν απαιτείται όμως το ίδιο με τα σύστημα που είναι σχεδιασμένα για το σκοπό αυτό, όπως το hill descent της Land Rover.
Ελαστικά: επιλογή και πιέσεις
Τα ελαστικά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία στην εκτός δρόμου κίνηση, μια και η οριακή πρόσφυση είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Ένα καλό σετ ελαστικών μπορεί να προσδώσει ιδιαίτερες δυνατότητες ακόμη και σε ένα μέτριο αυτοκίνητο. Πώς; Αν αναλογιστεί κάποιος ότι η πρόσφυση που μπορούν να προσφέρουν τα επιμέρους συστήματα του αυτοκινήτου (αναρτήσεις, μπλοκέ διαφορικά κλπ.) είναι δεδομένη, ένα ελαστικό το οποίο προσφέρει π.χ. 10% περισσότερη πρόσφυση, αυξάνει σημαντικά την κινητικότητα σε ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις.
Ουσιαστικά υπάρχουν 4 τύποι ελαστικών για τα τετρακίνητα αυτοκίνητα: ασφάλτινα, παντός εδάφους, λάσπης και χιονιού. Τα ασφάλτινα ελαστικά, όπως λέει και το όνομά τους, προορίζονται για χρήση στην άσφαλτο και το καλό χώμα. Προσφέρουν καλύτερη πρόσφυση στο βρεγμένο, μικρότερη κατανάλωση και λιγότερο θόρυβο κύλισης από τους δύο άλλους τύπους. Φθείρονται όμως δραματικά αν κάποιος οδηγήσει γρήγορα στο χώμα, ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορούν αντεπεξέλθουν σε οριακές εκτός δρόμου συνθήκες: τα πλαϊνά τους είναι πολύ μαλακά για να αντέξουν τις επαφές με τις πέτρες και το πέλμα τους πολύ πυκνό για να μπορεί να δουλέψει στη λάσπη. Από την άλλη έχουν αποδεκτή συμπεριφορά στην άμμο αλλά και στο χιόνι.
Τα ελαστικά παντός εδάφους είναι ένας συμβιβασμός για όποιον κινείται κυρίως στην άσφαλτο, αλλά δεν θέλει να ακινητοποιείται με το παραμικρό εκτός δρόμου. Όταν είναι καινούρια, με τις «γωνίες» του πέλματος άφθαρτες, λίγα έχουν να ζηλέψουν από τα καθαρόαιμα ελαστικά λάσπης. Διαθέτουν συνήθως ενισχυμένα πλαϊνά, σχεδίαση πέλματος που απομακρύνει τη λάσπη και προσφέρει αποδεκτή πρόσφυση σε κάθε είδους έδαφος. Παράγουν ελάχιστα περισσότερο θόρυβο κύλισης από τα ασφάλτινα και φθείρονται με τον ίδιο ρυθμό στην καθημερινή χρήση. Με τη βελτίωση των χαρακτηριστικών των ελαστικών παντός εδάφους τα τελευταία χρόνια, ακόμη και παραδοσιακοί κατασκευαστές όπως η Land Rover έχουν πειστεί ότι αυτά μπορούν να αντεπεξέλθουν ακόμη και στην πιο δύσκολη χρήση. Οι περισσότεροι δίνουν σαν στάνταρ ελαστικά all terrain ενώ μόνο κατόπιν ειδικής παραγγελίας εφοδιάζουν τα πιο ειδικά από τα μοντέλα τους – και μόνο – με ελαστικά λάσπης.
Τα ελαστικά λάσπης είναι ουσιαστικά τα εξειδικευμένα ελαστικά για εκτός δρόμου χρήση. Έχουν αραιό πέλμα για να απομακρύνεται εύκολα η λάσπη, ενισχυμένα πλαϊνά για να αντέχουν τις επαφές με τις πέτρες και σκελετό που μπορεί να αντέξει τη λειτουργία με χαμηλές πιέσεις, απαραίτητη για την εκτός δρόμου κίνηση. Αν και τελευταία έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να βελτιωθεί η συμπεριφορά τους εντός δρόμου, παραμένουν θορυβώδη, βενζινοβόρα και με περίεργη οδική συμπεριφορά στην άσφαλτο. Φθείρονται μάλιστα υπερβολικά να η χρήση στην άσφαλτο συνδυαστεί με υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος. Στα ελαστικά λάσπης καλό είναι να προτιμηθούν διαστάσεις με υψηλό προφίλ, για να μην μειωθεί η άνεση, λόγω των ενισχυμένων πλευρών. Κάποια από τα ελαστικά λάσπης, αυτά που μοιάζουν με τα ελαστικά των τρακτέρ, δεν είναι εγκεκριμένα για χρήση στο δρόμο. Όλα τα ελαστικά λάσπης δεν είναι ότι καλύτερο μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς σε άμμο, παγωμένο χιόνι και βροχή. Προσοχή θέλει ο δείκτης ταχύτητας των ελαστικών αυτών, μιά και τα περισσότερα είναι κατηγορίας Q,R και T που σημαίνει μέγιστη ταχύτητα 160, 170 και 180 km/h.
Τα ελαστικά χιονιού ή καλύτερα χειμωνιάτικα ελαστικά είναι ειδικά κατασκευασμένα για περιοχές όπου μεγάλο κομμάτι του οδικού δικτύου καλύπτεται από πάγο και χιόνι. Είναι ειδικά σχεδιασμένα για να απομακρύνουν όπου και όταν χρειάζεται το χιόνι, να ζεσταίνονται σχετικά γρήγορα και να διατηρούν υψηλές θερμοκρασίες λειτουργίας, ακόμη και όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος έχει πέσει κάτω από το μηδέν. Μειονέκτημά τους το γεγονός ότι φθείρονται υπερβολικά το καλοκαίρι και το ότι έχουν μειωμένη αίσθηση σε σχέση με τα αντίστοιχα ασφάλτινα.
Η επιλογή της διάστασης είναι ένας μπελάς. Οι Αμερικάνοι επιμένουν στις 15άρες ζάντες και ελαστικά μεγάλης διαμέτρου, άρα και πλαϊνών, που αντέχουν στα χτυπήματα και λειτουργούν σαν μέρος της ανάρτησης. Πλεονεκτήματα η συμπεριφορά στην παχιά λάσπη και βέβαια την άμμο. Μειονέκτημα το γνωστό «μπαλονάρισμα» που έχει άμεση επίπτωση στην οδική συμπεριφορά. Οι Ευρωπαίοι προτιμούν τις 16άρες ζάντες και στενά ελαστικά υψηλού προφίλ, που ταιριάζουν περισσότερο στην λεπτή λάσπη, αλλά μειονεκτούν στα σαθρά εδάφη και την άμμο. Χαρακτηριστικές διαστάσεις από την δυτική πλευρά του Ατλαντικού η 33x12.5x15 και από την ανατολική το 235/85 R16, με ύψος που ξεπερνά τα 80 εκατοστά και πλάτος 310 και 235 χιλιοστά!
Όσον αφορά τις πιέσεις υπάρχει ένας χρυσός κανόνας: για χρήση σε καλό χώμα μειώνουμε τις πιέσεις που προτείνει ο κατασκευαστής κατά 10%. Για χρήση σε χιόνι και λάσπη 20% και για χρήση σε άμμο 30%, χωρίς όμως να κατεβαίνουμε κάτω από τα 15 psi, αν κάτι τέτοιο δεν το προτείνει ρητά η κατασκευάστρια εταιρεία του ελαστικού. Η μείωση της πίεσης αυξάνει την επιφάνεια του ελαστικού με το οδόστρωμα, αφήνει τα πλαϊνά να λειτουργούν ακολουθώντας τις ανωμαλίες και αναγκάζει το πέλμα να συμπιέζεται και να αποσυμπιέζεται με αποτέλεσμα να φεύγει πιο εύκολα η λάσπη από πάνω του. Με τα ελαστικά ξεφουσκωμένα αποφεύγουμε να κινηθούμε γρήγορα, μια και τα πλαϊνά τους γίνονται πιο εύκαμπτα και το αυτοκίνητο «πλέει» πάνω σε αυτά. Υπάρχει μάλιστα και η περίπτωση σε μία επαφή με πέτρες να εξαντληθεί η ελαστικότητά τους, να ακουμπήσει στη ζάντα το ελαστικό και να κοπεί. Για άμεσο φούσκωμα στον «τόπο του εγκλήματος» μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι γνωστές ηλεκτρικές τρόμπες (περιορισμένη δυνατότητα), ένα σύστημα που φουσκώνει τα ελαστικά από τον κινητήρα και μπουκάλες με διοξείδιο που μπορεί να βρει κανείς εύκολα στο εμπόριο.
Τα περισσότερα ελαστικά που κυκλοφορούν σήμερα στην Ευρωπαϊκή αγορά είναι radial. Έχουν πολλά πλεονεκτήματα, αλλά και μερικά μειονεκτήματα. Πρώτα από όλα έχουν πολύ εύκαμπτα πλαϊνά, τα οποία μειώνουν το ύψος του οχήματος από το έδαφος. Από την άλλη δεν έχουν την ίδια αντοχή με τα συμβατικά στην σκληρή χρήση. Το πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία ότι μέρα με τη μέρα εκλείπουν, κυρίως λόγω της κακής άνεσης και της μέτριας οδικής συμπεριφοράς που προσφέρουν.
Τα ελαστικά των εκτός δρόμου αυτοκινήτων ταλαιπωρούνται σημαντικά και θέλουν ιδιαίτερη προσοχή και συντήρηση για να μην καταστραφούν πιο γρήγορα από όσο θα έπρεπε. Οι «φανατικοί» διαθέτουν πάνω από δύο σετ ελαστικών, τα οποία χρησιμοποιούν ανάλογα με τις οδικές και καιρικές συνθήκες. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση τα ελαστικά πρέπει να ελέγχονται συχνά για σκασίματα, σκισίματα και οποιοδήποτε άλλο σημάδι φθοράς. Οι πιέσεις τους πρέπει να ελέγχονται πιο συχνά από ότι στα κανονικά οχήματα, μιά και η... κακομεταχείριση τα κάνει να χάνουν αέρα.

Γεωμετρικές... ασκήσεις

Όσοι έχουν ασχοληθεί με το off road ξέρουν καλά ότι δεν έχουν όλα τα τετρακίνητα τις ίδιες δυνατότητες. Γιατί; Απλά γιατί δεν είναι κατασκευασμένα με τον ίδιο τρόπο, μα περισσότερο από όλα γιατί δεν έχουν τις ίδιες διαστάσεις. Κάποιες από αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στο κατά πόσο καλό είναι ένα εκτός δρόμου όχημα. Οι σημαντικότερες «γεωμετρικές» λεπτομέρειες ενός εκτός τετρακίνητου οχήματος είναι οι γωνίες προσέγγισης, διαφυγής και ράμπας, το ύψος από το έδαφος και οι μέγιστες κλίσεις, σε πρόνευση ή πλευρικές.

Οι γωνίες προσέγγισης, διαφυγής και ράμπας είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις διαστάσεις του αυτοκινήτου. Ένα αυτοκίνητο με μεγάλο μεταξόνιο είναι λογικό ότι δεν μπορεί να περάσει εύκολα πάνω από ανωμαλίες, έχοντας μεγάλη γωνία ράμπας. Από την άλλη αυτοκίνητα με κανονικό μήκος και μικρό μεταξόνιο έχουν μεγάλους προβόλους και δεν μπορούν να ανέβουν αρχικά σε απότομές κλίσεις, ή να απομακρυνθούν από αυτές επειδή έχουν μικρές γωνίες προσέγγισης και διαφυγής. Υπάρχουν βασικά δύο τύποι τετρακίνητων οχημάτων, τα μακριά και τα κοντά, με κύριο σημείο αναφοράς το μεταξόνιο. Κάτω από 2.400 χιλιοστά μιλάμε για κοντό. Πάνω από 2.400 για μακρύ όχημα. Στα κοντά οι τροχοί βρίσκονται στα άκρα, αλλά το μεταξόνιο παραμένει μέσα σε λογικά πλαίσια λόγω του περιορισμένου μήκους. Στα μακριά γίνεται μία προσπάθεια συμβιβασμού ανάμεσα σε μήκος, μεταξόνιο και προβόλους. Συνήθως θυσιάζεται η γωνία ράμπας (μεγάλο μεταξόνιο) και ο πίσω πρόβολος. Το πλεονέκτημα των μακριών οχημάτων είναι στο πέρασμα από σαθρά εδάφη, μιας και διατηρούν για περισσότερο χρόνο επαφή με το στέρεο έδαφος.
Το ύψος από το έδαφος είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις δυνατότητες ενός εκτός δρόμου αυτοκινήτου. Όσο περισσότερο είναι τόσο καλύτερα, αν και υπάρχουν όρια και σε αυτό. Στα αυτοκίνητα με ψαλίδια περιορίζεται από αυτά, ενώ σε αυτά με τον άκαμπτο άξονα, από το κουπ του διαφορικού. Σε κάποια εξειδικευμένα εκτός δρόμου αυτοκίνητα βρίσκουμε λύσεις που ξεπερνούν το πρόβλημα. Στο Hummer και το Unimog τα ημιαξόνια συναντούν τις πλύμνες στο πάνω μέρος τους και υπάρχει σύστημα με γρανάζια που μεταφέρει την κίνηση στο μέσο του τροχού, για να αυξηθεί το ύψος από το έδαφος. Το μειονέκτημα είναι ότι μαζί με το ύψος από το έδαφος (clearance στα αγγλικά) αυξάνεται και το ύψος του κέντρου βάρους, με επιπτώσεις στην οδική συμπεριφορά και την μέγιστη πλευρική κλίση. Σήμερα ένα αξιοπρεπές ύψος από το έδαφος είναι τα 190 χιλιοστά για τα SUV και τα 210 για τα πιό καθαρόαιμα.

Η πρόνευση και οι πλευρικές κλίσεις έχουν να κάνουν με τη δυνατότητα του οχήματος να κινηθεί – κι όχι να προσεγγίσει απλά – σε επίπεδα που έχουν κλίση σε σχέση με τον ορίζοντα. Η δυνατότητα αυτή έχει να κάνει με πολλά από τα σχεδιαστικά στοιχεία του αυτοκινήτου. Πέρα και πάνω από όλα με το κέντρο βάρους του οχήματος. Όσο πιο χαμηλό τόσο καλύτερο. Σε δεύτερο πλάνο με το ίδιο το βάρος. Όσο μικρότερο, τόσο πιο δύσκολα τουμπάρει ένα αυτοκίνητο. Σπουδαίο ρόλο παίζουν και οι αναρτήσεις, καθώς τα σημεία περιστροφής τους σε σχέση με το κέντρο βάρους έχουν αποφασιστική σχέση με το πόση θα είναι η κλίση πριν το αυτοκίνητο... ανατραπεί. Και βέβαια σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η δυνατότητα του κινητήρα αλλά και των υπόλοιπων μηχανικών μερών να λιπαίνονται και να λειτουργούν σε τόσο μεγάλες κλίσεις. Τα «μακριά» οχήματα υστερούν σε πλευρικές κλίσεις. Αποδεκτές είναι τιμές που αγγίζουν τις 30 μοίρες για πλευρικές κλίσεις και τις 35-40 για πρόνευση

Φόρτωση

Η λίστα των αντικειμένων που πρέπει αναγκαστικά να έχει μαζί του κάποιος που ενδιαφέρεται να κάνει εκτός δρόμου εξορμήσεις είναι αρκετά μεγάλη. Αν σε αυτή προσθέσεις κι όλα αυτά τα προσωπικά αντικείμενα που όλοι κουβαλάμε σε μία εκδρομή τα πράγματα γίνονται ακόμη δυσκολότερα. Πόσο μάλλον αν η εκδρομή περιλαμβάνει και κατασκήνωση, οπότε ο κατάλογος αλλά και ο όγκος αυξάνονται σε απίστευτο βαθμό. Αν σκεφτεί κάποιος ότι όλα αυτά θα πρέπει να μεταφερθούν σε κακοτράχαλους δρόμους, μέσα σε ποτάμια, πάνω από βράχια, σε οριακές κλίσεις, καταλαβαίνει πόσο σημαντική υπόθεση είναι να έχουν τοποθετηθεί και στηριχθεί σωστά.
Ο κανόνας ότι τα βαριά μπαίνουν χαμηλά, ισχύει και στην περίπτωση μας. Καλό θα είναι να υπάρχουν τόσο σκληρά containers όσο και μαλακοί σάκοι, που θα εναλλάσσονται προστατεύοντας τόσο τα περιεχόμενά τους όσο το αυτοκίνητο και θα καλύψουν όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά τον χώρο. Καλό θα είναι στην περίμετρο του χώρου αποσκευών και στη μέση να μπουν οι σάκοι, ούτως ώστε να προστατευτεί το αυτοκίνητο αλλά και τα containers από την τριβή. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα χώρισμα ανάμεσα στο χώρο αποσκευών και την καμπίνα των επιβατών, που θα προστατεύει τους επιβάτες από τα πράγματα σε περίπτωση απότομου φρεναρίσματος αλλά και οριακές εκτός δρόμου καταστάσεις. Καλό είναι τα αντικείμενα να είναι δεμένα με ιμάντες συγκράτησης – τα περισσότερα τετρακίνητα έχουν κρίκους στο χώρο αποσκευών – και καλυμμένα με ένα ελαστικό δίχτυ για να μην κινούνται ανεξέλεγκτα μέσα στο χώρο αποσκευών.
Αν χρειάζεται περισσότερος χώρος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία σκάρα ή μία μπαγκαζιέρα οροφής. Εκεί τοποθετούμε τα ελαφριά και ογκώδη αντικείμενα, για να μην αυξήσουμε το ύψος του κέντρου βάρους, δένοντας τα καλά. Εξωτερικά είναι απαραίτητο να τοποθετηθούν τα κάνιστρα της βενζίνης και το φτυάρι. Τα πρώτα για λόγους ασφαλείας και το δεύτερο για να μην λερώνει τις αποσκευές όταν χρησιμοποιηθεί


Έλξη

Αρκετοί αγοράζουν τετρακίνητα αυτοκίνητα για να έλξουν ένα τροχόσπιτο ή ένα σκάφος. Τα τετρακίνητα έχουν δύο φανερά πλεονεκτήματα για τη χρήση αυτή: προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη ελκτική πρόσφυση λόγω της κίνησης και στους 4 τροχούς και έχουν μεγάλο βάρος που επιτρέπει να έλκουν μεγαλύτερα φορτία.

Σε περίπτωση οριακού για το αυτοκίνητο φορτίου καλό θα είναι να εμπλακεί η τετρακίνηση. Με τον τρόπο αυτό το αυτοκίνητο φρενάρει και επιταχύνει πιο εύκολα, ιδίως στις περιπτώσεις που η κατανομή του βάρους στο ρυμουλκούμενο δεν είναι κανονική.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκετιμούμε μία έλξη, λόγω της στιβαρότητας ενός τετρακίνητου αυτοκινήτου. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεπερνάμε το μέγιστο επιτρεπόμενο φορτίο έλξης, μια και κανείς δεν ξέρει ποια είναι τα μέρη εκείνα του αυτοκινήτου που μπορούν να... αστοχήσουν. Σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουμε το μέγιστο κάθετο φορτίο που επιτρέπεται να ασκείται πάνω στον κοτσαδόρο. Τα τετρακίνητα αυτοκίνητα δεν είναι μηχανήματα έλξης.


Tα μυστικά της εκτος δρόμου κίνησης

Τελικά δεν υπάρχουν μάγοι, όσο κι αν θέλει να μας διαψεύσει ο κ. Κόπερφιλντ. Υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν να χειρίζονται πολύ καλά τον εξοπλισμό που έχουν στα χέρια τους, να εκμεταλλεύονται όλες του τις δυνατότητες και να κάνουν πράγματα τα οποία στα μάτια των υπολοίπων φαντάζουν σαν θαύματα. Δεν υπάρχει τίποτε πιο έκπληκτο από τη ματιά ενός καινούριου... τετρακίνητου που ανακαλύπτει τι μπορεί να κάνει το αυτοκίνητό του. Και πιο χαρούμενο από τον ίδιο όταν διαπιστώνει ότι με λίγη προσπάθεια μπορεί να τα κάνει και ο ίδιος. Υπάρχουν κανόνες; Και ναι και όχι. Πολλά βιβλία έχουν προσπαθήσει να δώσουν την πεμπτουσία της τετρακίνησης με απλές οδηγίες. Η πείρα όμως είναι κάτι που δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις, όπως μπορεί κάποιος να διαπιστώσει στην πρώτη του βόλτα μαζί με έμπειρους off roaders. Χρειάζονται χρόνια να μπορέσεις να γίνεις ένας εξπέρ του είδους, παρόλο που στην αρχή, μετά την πρώτη ψυχρολουσία, όλα μοιάζουν πολύ εύκολα.
Ανηφοριές, κατηφοριές...
Οι μεγάλες γωνίες σε πρόνευση, σε απλά ελληνικά τα ανεβάσματα και τα κατεβάσματα σε πλαγιές με μεγάλη κλίση, είναι από τις βασικές απαιτήσεις από ένα εκτός δρόμου όχημα. Πόσο απότομες πλαγιές; Όταν ένα κοινό αυτοκίνητο μπορεί να δυσκολευτεί σε μία κλίση 15%, ένα τετρακίνητο μπορεί άνετα να αντιμετωπίσει κλίσεις που αγγίζουν και ξεπερνούν το 50% (30 μοίρες). Και μάλιστα σε σαθρό, λασπωμένο ή ακόμη και χιονισμένο έδαφος. Σίγουρα δεν πρόκειται για την πιο απλή των διαδικασιών, ούτε όμως και κάτι ιδιαίτερα δύσκολο.
Το ανέβασμα αποτελεί, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο, το εύκολο κομμάτι της διαδικασίας. Καλό θα είναι ο οδηγός να έχει κάνει μια αυτοψία της πιθανής διαδρομής, προσέχοντας ιδιαίτερα για πέτρες και χαντάκια που μπορεί από τη μία να προκαλέσουν ζημιά και από την άλλη να διαταράξουν την ευαίσθητη ισορροπία του αυτοκινήτου, ιδίως αν η κλίση είναι μεγάλη. Στην «χάραξη» της διαδρομής το βασικό ζητούμενο είναι το αυτοκίνητο να κοιτά την πλαγιά, όσο το δυνατόν πιο κάθετα στην κλίση της. Από εκεί και πέρα μεγάλο ρόλο παίζει η προετοιμασία. Καλό είναι να υπάρχει, γραπτή ή καταγεγραμμένη στο πίσω μέρος του εγκεφάλου, μία check list με όσα πρέπει να γίνουν πριν αρχίσει το ανέβασμα. Πρώτα από όλα, τα ελεύθερα αντικείμενα μέσα στο αυτοκίνητο πρέπει να σιγουρευτούν σε κάποια θέση που δεν θα τα αφήσει να φύγουν όταν ξεκινήσει το ανέβασμα. Στη συνέχεια πρέπει να ελεγχθεί ότι όλα τα υγρά και κυρίως το λάδι είναι στο σωστό επίπεδο, για να μην μείνει ο κινητήρας χωρίς λίπανση. Προσοχή θέλει και το καύσιμο, μια και αν το επίπεδο του είναι χαμηλό, ο κινητήρας θα κάνει «διακοπές» και η προσπάθεια θα γίνει δυσκολότερη. Σιγουρεύουμε ότι έχουμε επιλέξει τις αργές σχέσεις μετάδοσης και έχουμε εμπλέξει τα μπλοκέ διαφορικά σε περιπτώσεις που το έδαφος είναι σαθρό.
Η... ανάβαση ξεκινά με έλεγχο της γωνίας προσέγγισης. Οδηγούμε αργά μέχρι την αρχή της κλίσης για να εξασφαλίσουμε ότι το εμπρός μέρος του αυτοκινήτου δεν θα βρει στο ξεκίνημα της προσπάθειας. Ανεβαίνουμε σιγά–σιγά να δούμε ότι δεν θα βρει και το πίσω. Αν η δοκιμή είναι επιτυχής, κάνουμε πίσω και ετοιμαζόμαστε για την προσπάθεια. Ξεκινάμε πάντα την προσπάθεια με 2η σχέση στο κιβώτιο, παίρνοντας μικρή φόρα. Μόλις το αυτοκίνητο αρχίσει να ανεβαίνει, προσπαθούμε με το πόδι σταθερό στο γκάζι, να διατηρήσουμε την ταχύτητα χωρίς να προκαλέσουμε σπινάρισμα των τροχών. Το σταμάτημα είναι καλύτερα να το αποφεύγουμε, εκτός κι είναι απαραίτητο για να αξιολογήσουμε το έδαφος και την πορεία μας. Όλες οι κινήσεις στα χειριστήρια πρέπει να είναι απαλές και σίγουρες,
Όταν και αν το μπροστινό μέρος δείχνει ιδιαίτερα νευρικό και ανασηκώνεται στα πατήματα του γκαζιού, βρίσκεστε πολύ κοντά στα όρια κλίσης του αυτοκινήτου και είναι καλό να αρχίσετε να ψάχνετε για τρόπο διαφυγής! Αν δεν υπάρχει συνεχίστε πολύ προσεκτικά.
Αν η πρόσφυση σας προδώσει πριν τελειώσει η ανηφόρα, είναι άσκοπο να συνεχίσετε την προσπάθεια. Αφήστε το αυτοκίνητο να σβήσει για να σταματήσετε. Βάλτε όπισθεν και γυρίστε τη μίζα, αν είναι δυνατόν χωρίς να πάρει εμπρός το αυτοκίνητο. Αποφύγετε να πατήσετε το φρένο. Σταματήστε με το σβήσιμο του κινητήρα. Κατεβείτε όσο χρειάζεται για μία ακόμη προσπάθεια. Αν αποβεί άκαρπη, γυρίστε προσεκτικά, με τη χρήση της μίζας και χωρίς φρένο στην αρχή της ανηφόρας και ψάξτε για άλλο δρόμο. Αν κατά το κατέβασμα το αυτοκίνητο αρχίσει να γλιστρά στο πλάι, στρίψτε το τιμόνι στην μεριά του γλιστρήματος και κινηθείτε μέχρι να ισορροπήσει και πάλι το όχημα.
Σε περίπτωση που η πρόσφυση χαθεί πολύ κοντά στην κορυφή, ιδίως με οχήματα που διαθέτουν μπλοκέ διαφορικό και στον εμπρόσθιο άξονα, απαλές κινήσεις του τιμονιού απ’ άκρη σε άκρη, μπορεί να βοηθήσουν να καλυφθούν κάποιοι ακόμη πολύτιμοι πόντοι.
Το κατέβασμα είναι πιο δύσκολη διαδικασία. Η προετοιμασία είναι σχεδόν η ίδια, με μόνη διαφορά ότι δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν πλέον οι γωνίες και περισσότερο η γωνία ράμπας που ενδιαφέρει στο ξεκίνημα της διαδικασίας. Είναι απαραίτητο να δει ο οδηγός την κατηφόρα πριν αρχίσει το κατέβασμα. Πολλές φορές αυτό δεν είναι δυνατό από τη θέση του, οπότε πρέπει να κατέβει και να ελέγξει. Η χάραξη πορείας είναι πιο δύσκολη. Δεν είναι εύκολο να κατέβει κάποιος να δει, μια και μετά το ανέβασμα δεν είναι εξασφαλισμένο, ακόμη και με τα πόδια. Συνήθως τα τετρακίνητα αυτοκίνητα μπορούν να κατέβουν κλίσεις που δεν μπορεί να τις ανέβει κάποιος πεζός. Αν δεν είμαστε πρώτοι στο κατέβασμα, καλό είναι να ακολουθήσουμε τα πατήματα του προηγούμενου. Αν βέβαια έχει αυτοκίνητο πολύ διαφορετικό από το δικό μας, τα πράγματα ίσως να μην είναι τόσο απλά. Είναι πέρα από απαραίτητο να χρησιμοποιούμε τη ζώνη ασφαλείας στο κατέβασμα, αφού στις μεγάλες κλίσεις αυτή μας συγκρατεί και μας αφήνει να συγκεντρωθούμε στην οδήγηση.
Στο κατέβασμα χρησιμοποιούμε πάντα την 1η σχέση στο κιβώτιο, για να εκμεταλλευόμαστε τον κινητήρα για φρενάρισμα. Ποτέ δεν πατάμε φρένο και συμπλέκτη μαζί. Αν μπλοκάρουν οι τροχοί η κάθοδος γίνεται ανεξέλεγκτη. Κι ο μόνος τρόπος να μην μπλοκάρουν είναι η ροπή που παράγει ο κινητήρας. Ελέγχουμε την ταχύτητα με τον κινητήρα. Αν αυτός δεν φτάνει, πατάμε το φρένο, με σταθερό πόδι, αυξάνοντας γραμμικά την πίεση στο πεντάλ. Αν αυτό προκαλέσει ανεπιθύμητο σβήσιμο του κινητήρα, απλά αφήνουμε το φρένο και αυτός θα πάρει εμπρός.
Σε οριακές καταστάσεις το πίσω μέρος δείχνει μία τάση να γλιστρήσει. Όταν αισθανθείτε τη νευρικότητά του πρέπει να λειτουργήσετε αντίθετα από το ένστικτό σας, να πατήσετε το γκάζι για να αυξηθεί η ταχύτητα και να επανέρθει η ισορροπία.
Οριακές άνοδοι και κάθοδοι είναι καλό να γίνονται με το αυτοκίνητο δεμένο σε κάποιο άλλο αυτοκίνητο ούτως ώστε να ελέγχεται καλύτερα η κίνηση και η ταχύτητά του. Η έλξη με τον εργάτη είναι η καλύτερη λύση

Πλευρικές κλίσεις
Κάποιες φορές είναι απαραίτητο να κινηθούμε κάθετα στην πλαγιά, με το αυτοκίνητο να γέρνει στο πλάι του. Καλό είναι να αποφεύγουμε τέτοιες καταστάσεις, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εφικτό. Καλό είναι να έχουμε ένα κλισιόμετρο στο αυτοκίνητο για να ελέγχουμε την κλίση και το πόσο κοντά είμαστε στα μέγιστα όρια του αυτοκινήτου μας. Τα ξεφούσκωτα ελαστικά, οι αναρτήσεις με τις μεγάλες διαδρομές και το μεγάλο ύψος είναι παράγοντες που κάνουν την... διαπραγμάτευση με τις πλευρικές κλίσεις ακόμη πιο δύσκολη υπόθεση. Κανόνας δεν υπάρχει για το πώς πρέπει να είναι σχεδιασμένο ένα αυτοκίνητο για να είναι καλύτερο στις πλευρικές κλίσεις. Συνήθως το μικρό απόβαρο και το χαμηλό κέντρο βάρους κάνουν τη διαφορά. Οι σκληρές αναρτήσεις, που περιορίζουν τις ταλαντώσεις, έχουν θετική επίπτωση στην κίνηση υπό καθεστώς μεγάλων πλευρικών κλίσεων.
Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να εμπιστευτούμε το ένστικτό μας. Για λόγους που έχουν να κάνουν με την ανατομία και τη φυσιολογία του αυτιού μας, του βασικού οργάνου ισορροπίας, μια κλίση ακόμη και στο 1/3 της μέγιστης επιτρεπόμενης φτάνει ανησυχητική στον εγκέφαλό μας. Αν στην πεζή αναγνώριση η πλαγιά σας φανεί πολύ κεκλιμένη, μην προσπαθήσετε να την περάσετε. Ο φόβος είναι ο χειρότερος εχθρός σε αυτές τις περιπτώσεις.
Τι αποφεύγουμε; Σίγουρα τις γλιστερές επιφάνειες που θα αφήσουν το αυτοκίνητο να γλιστρήσει στο πλάι. Σίγουρα μια πλαγιά με λακκούβες και σαμαράκια που θα κάνουν το αυτοκίνητο να αναπηδήσει και ν’ αρχίσει να λικνίζεται. Όλα τα φορτία πρέπει να είναι στερεωμένα, γιατί ο πιθανότερος λόγος ανατροπής είναι η μετακίνηση φορτίου. Αν πρέπει να υπάρχουν επιβάτες στο πέρασμα, καλό θα είναι να κάθονται προς τη πάνω μεριά της πλαγιάς.
Η κίνηση σε πλευρική κλίση απαιτεί σταθερό χέρι και απαλές κινήσεις. Καλύτερα είναι να μην κινούμαστε ακριβώς κάθετα στην κλίση, αλλά σε γωνία προς αυτή, προτιμότερο προς τα επάνω.
Στην περίπτωση που η διαμήκης ευστάθεια του αυτοκινήτου αρχίσει να κλονίζεται, στρέψτε προς τα κάτω το τιμόνι, πατώντας συγχρόνως το γκάζι. Η φυγόκεντρος επιτάχυνση θα βοηθήσει να μην ανατραπεί το αυτοκίνητο.
Χαντάκια και αναχώματα
Από τις βασικότερες δυσκολίες που μπορεί αν συναντήσει κάποιος σε μία εκτός δρόμου εξόρμηση. Με μεγάλη ποικιλία σε βάθος, ύψος και πλάτος. Τα πολύ μικρά μπορεί να μην γίνουν καν αισθητά από ένα καλό τετρακίνητο. Τα υπόλοιπα θα χρειαστούν από μέτρια έως μεγάλη προσπάθεια, ανάλογα με το μέγεθος και την μορφή τους.
Τα χαντάκια αντιμετωπίζονται απλά με το να τα περνάμε υπό γωνία και όχι κατά μέτωπο. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η πιθανότητα να τραυματίσουμε τους προβόλους, αφού τα ελαστικά είναι αυτά που αντιμετωπίζουν πρώτα την απέναντι όχθη. Τι θέλει προσοχή; Το βάθος! Αν είναι μεγάλο, η αρχική πλευρική κλίση μπορεί να πάρει δραματικές διαστάσεις, που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε ανατροπή. Αν το αυτοκίνητο δεν έχει μπλοκέ διαφορικό σε έναν από τους δύο άξονες, χρειάζεται λίγη φόρα για τη στιγμή που θα μείνουν στο αέρα δύο τροχοί, ένας από κάθε άξονα. Το κεντρικό διαφορικό θα πρέπει να είναι μπλοκαρισμένο σε ένα τέτοιο πέρασμα. Λίγη προσοχή χρειάζεται και στην έξοδο, μιας και ο πίσω πρόβολος είναι μεγαλύτερος και βρίσκει πιο εύκολα.
Στα αναχώματα η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Αν το ανάχωμα είναι οριακό για την γωνία ράμπας του αυτοκινήτου, το περνάμε με σχετική φόρα, πατώντας τέρμα το γκάζι στην κορυφή του, για να σηκωθεί το εμπρός μέρος και να περάσει η κοιλιά. Αν το ανάχωμα είναι πιο κάθετο, τοποθετούμε το αυτοκίνητο παράλληλα με τον άξονα του αναχώματος, στρίβουμε το τιμόνι προς το ανάχωμα για να συναντήσει ο τροχός πρώτος την ανωμαλία και πατάμε αποφασιστικά το γκάζι. Αν στην κορυφή του αναχώματος το αυτοκίνητο έχει αποκτήσει κάποια ταχύτητα, θα περάσουμε με θεαματικό τρόπο ένα δύσκολο εμπόδιο.
Λάσπη
Η μεγάλη πρόκληση για όσους βλέπουν την εκτός δρόμου οδήγηση σαν ένα σπορ. Συνήθως περιορίζει τόσο την διαμήκη όσο και την πλευρική πρόσφυση, κάνοντας το αυτοκίνητο ουσιαστικά ακυβέρνητο. Υπάρχουν τόσα είδη λάσπης που δεν θα έφτανε ούτε όλο αυτό το εγχειρίδιο να τα αναφέρουμε. Κάθε ένα από αυτά έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, γεγονός που κάνει δύσκολη την αντιμετώπισή τους με συγκεκριμένες κινήσεις. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιοι απλοί κανόνες που έχουν εφαρμογή στις περισσότερες των περιπτώσεων. Η βασική απαίτηση είναι να διατηρηθεί η πρόσφυση χωρίς σπινάρισμα των τροχών, γεγονός το ποίο απαιτεί μεγάλη σχέση στο κιβώτιο και απαλό πόδι στο γκάζι. Τα μπλοκέ διαφορικά πρέπει να είναι ενεργοποιημένα πριν την είσοδο στη λάσπη και τα ελαστικά όσο πιο καθαρά γίνεται. Για να καθαρίσουν αρκούν δύο-τρία σπιναρίσματα πριν την είσοδο στη λάσπη. Κάποιες «λασποπαγίδες» χρειάζονται φόρα για να τις περάσεις. Κάποιες, μακρύτερες σε μήκος, ήρεμες κινήσεις και αποφασιστικότητα. Και βέβαια καθόλου φρένο, αφού έτσι το αυτοκίνητο βυθίζεται περισσότερο. Προσοχή χρειάζεται αν η λάσπη είναι βαθιά και δεν ξέρεις τι κρύβεται από κάτω. Στις περιπτώσεις αυτές είναι καλό να περπατήσει κάποιος την λάσπη πριν την περάσει με το αυτοκίνητο. Σε οριακές καταστάσεις οι αντιολισθητικές αλυσίδες έχουν εφαρμογή και στην λάσπη, ιδίως αν αυτή είναι αργυλώδης και επιφανειακή.
Η κίνηση σε λασπωμένο έδαφος με πλευρική κλίση πρέπει να αποφεύγεται γιατί η πλευρική πρόσφυση των τροχών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Το πιθανότερο είναι ότι το αυτοκίνητο θα καταλήξει στο κοντινότερο χαντάκι, με ότι συνέπειες έχει αυτό.
Σε περίπτωση κολλήματος καλό είναι το τράβηγμα να γίνει από σταθερό έδαφος. Ποτέ δεν βάζουμε δεύτερο αυτοκίνητο μέσα στη λάσπη. Αν η κατάσταση γίνει πολύ δύσκολη το μόνο μηχάνημα έργων που μπορεί να βοηθήσει είναι η «τσάπα». Όλα τα άλλα κινδυνεύουν να κολλήσουν και αυτά.
Η επιλογή του ελαστικού είναι μπελάς, αν και μονόδρομος. Το πέλμα δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από mud αλλά το πλάτος θέλει μελέτη. Όταν η λάσπη είναι βαθιά, σε περιπτώσεις στάσιμων νερών, βούρκων κλπ. τα φαρδιά ελαστικά είναι

[admin]

3ο Άρθρο

Πηγή: http://www.4x4ekdromes.gr/

Χρήσιμες συμβουλές για κίνηση «εκτός δρόμου» (Off-Roading).

Σκέφτεστε να κάνετε την πρώτη σας περιπέτεια 4x4; Ασχετα με τον προορισμό σας είναι σοφό να προετοιμαστείτε πλήρως για αυτήν. Η εκτός δρόμου εξόρμησή επιβάλει διαφορετικές απαιτήσεις στο μέγεθος και την ανθεκτικότητα του τετρακίνητού σας. Πολλά από τα σημερινά 4x4 (SUV κ.α.) δεν έχουν σχεδιασθεί για πραγματική εκτός δρόμου χρήση. Για «σκληρές» εκτός δρόμου περιπέτειες θα χρειαστείτε ένα 4x4 με αμάξωμα πολύ ανθεκτικό στις καταπονήσεις.
Η εξόρμηση εκτός δρόμου μπορεί να είναι από τις πιο διασκεδαστικές εμπειρίες σας με αυτοκίνητο, αλλά πριν ξεκινήσετε για εκείνο τον «άγριο» χωματόδρομο σας έχουμε μερικές συμβουλές που συγκεντρώσαμε από το διαδίκτυο αλλά και από δική μας εμπειρία, για να προετοιμάσετε εαυτούς και το όχημά σας για ασφαλείς και ευχάριστες διαδρομές που θα θέλετε να τις επαναλάβετε με την πρώτη ευκαιρία.

Μερικά πράγματα που πρέπει να γίνουν πριν ξεκινήσουμε.
Στην προετοιμασία για την πρώτη εκτός δρόμου περιπέτεια υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να έχετε φροντίσει πριν φύγετε:
• Εξοικειωθείτε με το όχημά σας πολύ καλά. Είναι βασικό να κατανοήσετε τα όριά σας και τα όρια του οχήματός σας και να μην τα ξεπεράσετε.
• Ενημερωθείτε για τις λειτουργίες της τετρακίνησης και πως να χρησιμοποιήσετε τα σχετικά χειριστήρια. Δείτε που βρίσκεται η ρεζέρβα και ο γρύλος και μάθετε πως χρησιμοποιούνται. Ενημερωθείτε για τις γωνίες προσέγγισης και φυγής του αυτοκινήτου καθώς και για την δυνατότητα διέλευσης από ράμπα έτσι ώστε να μπορείτε να περάσετε από δύσβατα σημεία χωρίς αβαρίες. Βρείτε το χαμηλότερο σημείο του αμαξώματος (συνήθως τα διαφορικά). Αποκτείστε την αίσθηση οδήγησης του οχήματος ιδιαίτερα σε στενά και ανώμαλα περάσματα. Προπονηθείτε με τις κοντές σχέσεις μετάδοσης. Αν το όχημα είναι εφοδιασμένο με χειροκίνητες πλήμνες δοκιμάστε τις. Γνωρίστε σε ποιό ύψος από το έδαφος βρίσκεται η εισαγωγή αέρα του κινητήρα, η ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου της μηχανής και τα ηλεκτρικά της ανάφλεξης ώστε να έχετε μια ένδειξη του μέγιστου βάθους νερού που μπορείτε να περάσετε. Ελέγξτε τα φίλτρα αέρα, βενζίνης και λαδιού τον ιμάντα και τις σωληνώσεις να είναι σε καλή κατάσταση. Γεμίστε όλα τα δοχεία υγρών (λάδι, νερά, φρένα κ.λ.π.) και φυσικά το τεπόζιτο της βενζίνης.

• Σιγουρευτείτε ότι το 4x4 βρίσκεται σε άριστη κατάσταση για εκτός δρόμου χρήση. Πριν αφήσετε τον «πολιτισμό» πίσω σας κάντε γενικό έλεγχο του οχήματος και κάντε προληπτικό service αν χρειάζεται. Ελέγξτε την καλή κατάσταση και πίεση των ελαστικών καθώς και της ρεζέρβας. Ελέγξτε τυχόν διαρροές κάτω από το αυτοκίνητο (λάδια κ.α.) και κάντε οπτικό έλεγχο για μηχανικά προβλήματα στο κάτω μέρος του (π.χ. κρεμασμένη εξάτμιση). Ολες οι επισκευές πρέπει να γίνουν ΠΡΙΝ ξεκινήσετε.
• Εσω έτοιμος, προετοιμάσου ακόμη και για το χειρότερο ενδεχόμενο. Ποτέ δεν ξέρεις αν και πότε θα κολήσεις κάπου η θα πάθεις βλάβη, χωρίς βοήθεια τριγύρω. Ετσι βεβαιώσου ότι θα πάρεις μαζί σου τα απαραίτητα εφόδια για «έκτακτες ανάγκες». Πάντοτε λάβε υπόψη την πιθανότητα της επιδείνωσης του καιρού.
• Ταξιδέψτε με έναν τουλάχιστο συνεπιβάτη και ακόμα καλύτερα με ένα ακόμα εξοπλισμένο 4x4.
• Ενημερώστε κάποιον (υπεύθυνο φίλο ή συγγενή) που πηγαίνετε και ορίστε συγκεκριμένη ώρα επικοινωνίας για να τον ενημερώσετε για ότι π.χ. φτάσατε στον προορισμό σας. Μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας τον αριθμό του τηλεφώνου του και ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΕΤΕ να επικοινωνήσετε την προκαθορισμένη ώρα για να προλάβετε την τυχόν ενεργοποίηση των ομάδων διάσωσής σας !!
• Δώστε μεγάλη σημασία στο πως θα φορτώσετε το αυτοκίνητο. Ολα τα φορτία θα πρέπει να κατανεμηθούν όσο πιο ομοιόμορφα γίνεται. Βαρειά φορτία στο πίσω μέρος θα χαμηλώσουν τον πίσω πρόβολο και μπορεί να ελαττώσουν δραστικά την γωνία φυγής ή/και την απόσταση από το έδαφος. Επίσης μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά και την πρόσφυση των εμπρός τροχών (βλέπε υποστροφή). Αν φορτώσετε πράγματα σε σχάρα επάνω από το όχημα σιγουρευτείτε για το μέγιστο επιτρεπόμενο φορτίο και την σωστή κατανομή του. Υπερβολικά φορτία στην σχάρα ανεβάζουν το κέντρο βάρους του οχήματος και το κάνουν: επικίνδυνο στις στροφές, να ταλαντώνεται πλευρικά στις λακούβες, ευπαθές σε πλευρικούς κ.α. ανέμους. Υπολογίστε επίσης και το αυξημένο ύψος σε χαμηλά περάσματα.
• Οργάνωσε την διαδρομή από πρίν. Θυμήσου ότι "το μισό ταξίδι γίνεται προετοιμάζοντάς το", είναι κρίμα να χάσεις αυτή την χαρά. Η καλή ετοιμασία απαιτεί σίγουρα εμπειρία και πάντοτε χάρτη. Πάντα γνώριζε που βρίσκεσαι, που πηγαίνεις και ποια διαδρομή θα ακολουθήσεις. Υπολόγισε τον χρόνο σωστά ! Οι διαδρομές που φαίνονται σύντομες στον χάρτη ή βάσει χιλιομέτρων υπό κανονικές συνθήκες μπορεί να πάρουν πολλές – πολλές παραπάνω ώρες σε εκτός δρόμου διαδρομές ! Ετσι φρόντισε να επαρκέσει ο χρόνος και πάντοτε υπολόγιζε την ώρα που θα νυχτώσει στο σημείο που θα βρίσκεσαι.

Τι προσέχουμε στον δρόμο.
Εφαρμόστε τους «καλούς τρόπους της εκτός δρόμου οδήγησης»:
Περιβάλλον: προσέχετε για τυχόν ζημιές μπορούν να γίνουν στο περιβάλλον από εσάς και το όχημά σας.
Χωματόδρομοι: μην ανοίγετε νέες διαδρομές, μείνετε στις ήδη υπάρχουσες. Γιατί: σε περίπτωση που κάτι σας συμβεί κανείς δεν θα μπορέσει να σας εντοπίσει και βοηθήσει. Το 4x4 θα τραυματίσει το έδαφος και μπορεί να προκαλέσει διάβρωσή του, θα τραυματίσει την χλωρίδα ή/και πανίδα. Επίσης υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κάνετε ζημιά στο όχημά σας.
Σκουπίδια: μην τα πετάτε, μαζέψτε τα σε μια σακούλα σκουπιδιών για να τα πετάξετε σε κάδο όταν βρεθείτε πίσω στον «πολιτισμό». Προσέξτε ιδιαίτερα τα αποτσίγαρα για κίνδυνο πυρκαγιάς.
Σπινάρισμα: μην σπινάρετε τους τροχούς σας άσκοπα. Χαλούν την επιφάνεια του εδάφους και οδηγούν στην διάβρωσή του με τις επερχόμενες βροχές. Επίσης δημιουργούμε πρόβλημα στους επόμενους χρήστες του χωματόδρομου σκάβοντας βαθύτερα τις «ροδιές».
Βράχια: αν χρησιμοποήσετε βράχια για το ξεπέρασμα ενός εμποδίου (π.χ. νεροφάγωμα) καλό είναι να τα επαναφέρετε στην προηγούμενη θέση τους.
Το γνώθι σ'αυτόν: αφήστε τον εγωισμό σας στο σπίτι. Κάθε όχημα και κάθε οδηγός έχει τα όριά του. Μπορείτε να αποφύγετε ζημιές και κυρίως τραυματισμούς αν αποφύγετε περάσματα ή «πατήματα» για τα οποία δεν έχετε την σιγουριά ότι θα τα καταφέρετε !
Αγρια ζωή: μην ενοχλείτε την άγρια ζωή που μας περιβάλλει. Ούτε τα φυτά ούτε τα ζώα. Μην ξεχνάμε ότι έχουμε μπει ως επισκέπτες στο σπίτι τους !
Ταχύτητα: οδηγείτε σιγά. Απολαύστε το τοπίο, ζήστε την εξοχή στο μέγιστο. Δεν χρειάζεται να ξοδέψετε τον χρόνο σας σε επισκευές που θα είχαν αποφευχθεί αν πηγαίνατε πιο σιγά. Στο κάτω κάτω δεν κάνουμε ράλυ!
Συνάντηση: όπως και στην άσφαλτο μένετε στην δεξιά πλευρά του δρόμου. Ιδιαίτερα στα σημεία εκείνα δεν υπάρχει ορατότητα για αντίθετα ερχόμενα αυτοκίνητα, ποδήλατα κ.λ.π. Σε στενά περάσματα όπου χωρά μόνο το ένα όχημα ο κανόνας είναι να παραχωρεί την προτεραιότητα το πιο ευέλικτο όχημα ή ο πιο έμπειρος οδηγός. Οταν συναντώνται δυο αντίθετα κινούμενα οχήματα, σε σημείο με κλίση και δεν υπάρχει αρκετός χώρος και για τα δύο, τότε προτεραιότητα έχει αυτό που ανεβαίνει.
Καταλύτης: Προσέχετε που σταματάτε το αυτοκίνητό σας ! Ο καταλύτης έχει πολύ μεγάλη θερμοκρασία και αν βρεί καλό προσάναμα, όπως π.χ. χόρτα, τότε δεν θα αργήσει να λαμπαδιάσει το αγαπημένο σας μεταφορικό μέσο μαζί με το περιβάλλον πράσινο ! Ετσι ο καταλύτης από προστάτης του περιβάλλοντος θα γίνει ο καταστροφέας του.

Τεχνικές οδήγησης.

Οταν οδηγούμε εκτός δρόμου πρέπει να γνωρίζουμε πως να κινηθούμε σε όλα τα εδάφη που θα συναντήσουμε και κάτω από διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Η εκτός δρόμου οδήγηση είναι ένα παιχνίδι τεχνικής και φινέτσας: ο στόχος είναι η ελάχιστη επίπτωση στο έδαφος, ταυτόχρονα με το ξεπέρασμα της όποιας δυσκολίας. Ακολουθούν μερικές γενικές οδηγίες για να σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τις δυσκολίες.

Εκτός δρόμου οδήγηση σε όλα τα εδάφη.
Πάντα ο οδηγός ελέγχει το όχημα, ποτέ μην αφήσετε το όχημα να σας πηγαίνει όπου αυτό θέλει !
Ο έλεγχος της πορείας με το τιμόνι απαιτεί ακρίβεια, πάντα περνάμε τις ρόδες μας από εκεί που θέλουμε.
Τα φρένα πρέπει να χρησιμοποιούνται ελάχιστα και πολύ μαλακά. Ολες οι κινήσεις πρέπει να γίνονται με ευλαβική ακρίβεια. Πατάμε ή αφήνουμε το γκάζι απαλά ώστε να μην σπινάρουν οι τροχοί στην επιτάχυνση ή μπλοκάρουν στην επιβράδυνση.
Κάθε εμπόδιο θα πρέπει να προσεγγίζεται με την μικρότερη δυνατή ταχύτητα, αλλά αρκετή ώστε να ξεπεραστεί. Ενεργοποιήστε την τετρακίνηση πριν την χρειαστείτε. Μην περιμένετε να κολήσετε πρώτα ! Χρησιμοποιήστε τις κοντές σχέσεις μετάδοσης έγκαιρα ώστε να μην κουράσετε το 4x4.
Οποτε δεν είστε σίγουρος για το έδαφος χρησιμοποιήστε τις κοντές σχέσεις. Μην αλλάζετε τις ταχύτητες σε πέρασμα νερού, σε απότομη ανηφόρα ή κατηφόρα ή σε πέρασμα άμμου. Μην οδηγείτε με τους αντίχειρες μέσα από την στεφάνη του τιμονιού, απότομα κλωτσήματα του τιμονιού θα σας τραυματίσουν.
Δείτε την διαβάθμιση των δρόμων εδώ.

Πέρασμα από στενά σημεία.
Περάστε το 4x4 πιο κοντά στα εμπόδια από την πλευρά του οδηγού, έχετε καλύτερη εκτίμηση των περιθωρίων σας βγάζοντας το κεφάλι έξω από το αυτοκίνητο. Σε εξαιρετικά οριακές περιπτώσεις χρησιμοποιήστε τον συνοδηγό για να σας καθοδηγήσει, συμφωνόντας από πριν τις σχετικές χειρονομίες συννενόησης.

Πέρασμα από βαθειές «ροδιές».
Οι χωματόδρομοι πολές φορές φθείρονται εκεί που περνούν οι τροχοί δημιουργώντας αυλάκια τις λεγόμενες «ροδιές». Πολλές φορές οι ροδιές είναι τόσο βαθιές που το 4x4 «βρίσκει» από κάτω. Για να το αποφύγουμε πρέπει να πατήσουμε τους τροχούς μας ανάμεσα στις ροδιές και αριστερά ή δεξιά τους.

Πέρασμα από άμμο, χιόνι ή λάσπη.
Οταν φτάσετε σε βαθειά άμμο, σε χιόνι ή σε λάσπη ξεφουσκώστε τα λάστιχα για να αυξηθεί η επιφάνεια επαφής με το έδαφος και να έχετε καλύτερη πρόσφυση. Προσέξτε γιατί το ξεφούσκωμα θα ελατώσει την απόσταση του οχήματος από το έδαφος. Θυμηθείτε να ξαναφουσκώσετε τα λάστιχα μετά. Εννοείται ότι για την ομοιόμορφη πίεση των ελαστικών είναι απαραίτητο ένα πιεσόμετρο.
Κινηθείτε με σταθερή ταχύτητα και χρησιμοποιήστε την «φόρα» (βλέπε αδράνεια) για να περάσετε τα «δύσκολα». Μην κόψετε ταχύτητα και μην σταματάτε για να μην κολήσετε. Μην σπινάρετε τους τροχούς χρησιμοποιώντας μεγαλύτερη ταχύτητα στο σαζμάν από την κανονική. Αν οι τροχοί αρχίσουν να σπινάρουν αφήστε απαλά το γκάζι για να επανακτήσουν την πρόσφυση.
Αν χάσετε την πρόσφυση και μόλις που κινείται το όχημα, δοκιμάστε την γρήγορη κίνηση του τιμονιού δεξιά – αριστερά (όχι υπερβολές) για να να «γαντζώσουν» λίγο τα λάστιχα στο έδαφος.
Αν λόγω λάσπης οδηγείτε υποχρεωτικά μέσα στις «ροδιές» πάντα ελέγχετε που «βλέπει» το τιμόνι σας. Το 4x4 θα ακολουθεί τις «ροδιές» ανεξάρτητα από το που είναι στραμμένοι οι εμπρός τροχοί του. Αν σε κάποιο σημείο αποκτηθεί ξαφνικά η πρόσφυση τότε υπάρχει κίνδυνος απότομης στροφής με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Θυμηθείτε ότι το σκληρό «πακτωμένο» χιόνι που περάσατε το πρωί μπορεί να γίνει αδιάβατο μόλις μαλακώσει το μεσημέρι. Για τον ίδιο λόγο το σκληρό χιόνι μετά από τη διέλευση μερικών οχημάτων μπορεί να γίνει αδιάβατο.

Πέρασμα πάνω από βράχια, κορμούς, χαντάκια και εμπόδια.
Πάντοτε να ελέγχετε για κρυμένα εμπόδια όπως κορμούς βράχια και λακούβες όταν περνάτε από νερά, χιόνια, ψηλά χόρτα ή βαθειές λάσπες. Οταν θέλετε να περάσετε από εμπόδια όπως ένα χαντάκι είναι καλύτερα να το περάσετε υπό γωνία έτσι ώστε μόνο ένας τροχός να βρίσκεται μέσα στο χαντάκι κάθε στιγμή. Αυτό επιτρέπει στους υπόλοιπους τροχούς να έχουν καλή πρόσφυση με το έδαφος. Αν περάσετε κάθετα από το χαντάκι τότε ολόκληρος ο άξονας θα πάψει να δίνει κίνηση και θα δυσκολευτείτε περισσότερο.
Πριν περάσετε από μεγάλα βράχια ίσως χρειαστεί να δημιουργήσετε μια μικρή ράμπα από μικρότερα βράχια εμπρός και πίσω από το εμπόδιο ώστε να μετριάσετε την απότομη κλίση του εμποδίου. Επειδή στο κάτω μέρος του οχήματός σας βρίσκονται πολλά ευαίσθητα αλλά ζωτικά εξαρτήματα όπως διαφορικά, άξονες, κιβώτιο ταχυτήτων, λεκάνη λαδιού, τεπόζιτο καυσίμου κ.α. είναι πολλές φορές προτιμότερο να περάσετε ένα εμπόδιο πατώντας με την ρόδα επάνω του και περνώντας προσεκτικά, παρά να το περάσετε ανάμεσα από τους τροχούς στο κέντρο του οχήματος.

Ανέβασμα λόφων.
Πριν ανεβείτε έναν απότομο λόφο καλό είναι πρώτα να τον ελέγξετε περπατώντας. Θα είναι πολύ δυσάρεστο να ανακαλύψετε μια απότομη στροφή στο τέλος του, όταν εσείς δεν θα βλέπετε τίποτα εκτός από ουρανό και το καπό του 4x4 !
Θυμηθείτε ότι μπορεί να χρειαστεί να κατεβείτε τον λόφο που μόλις ανεβήκατε. Αν δεν θα μπορείτε να τον κατεβείτε τότε μην ανεβείτε καθόλου εκτός κι αν υπάρχει σίγουρη διέξοδος από την άλλη πλευρά.
Οταν ανεβαίνετε χρησιμοποιήστε την μεγαλύτερη ταχύτητα που μπορεί να σας «βγάλει» την ανηφόρα χωρίς αλλαγή ταχύτητας. Αν επιλέξετε μεγαλύτερη δεν θα βγεί η ανηφόρα, ενώ αν επιλέξετε μικρότερη, οι τροχοί μπορεί να σπινάρουν και να χάσετε την πρόσφυση. Ο γενικός κανόνας είναι η χρήση 2ης κοντής ταχύτητας για το ανέβασμα και 1η κοντή για το κατέβασμα. Αν υπάρχουν μπλοκέ διαφορικά ενεργοποιήστε τα.
Ευθυγραμμίστε το όχημά σας με την μέγιστη κλίση της ανηφόρας ώστε να έχετε την πιο ομοιόμορφη κατανομή φόρτισης των τροχών κι έτσι την ομοιόμορφη πρόσφυση. Δώστε γκάζι στο κάτω μέρος και κόψτε γκάζι στο τελείωμα της ανηφόρας. Πάντοτε προετοιμαστείτε για αποτυχημένη ανάβαση. Υπολογίστε τότε τον τρόπο που θα επιστρέψετε.
Αν θα πρέπει να σταματήσετε σε μεγάλη ανηφόρα, σβύστε την μηχανή και αφήστε την ταχύτητα στο κιβώτιο. Τοποθετήστε βράχια και κορμούς για τάκους πίσω από τους τροχούς.

Κατέβασμα από αποτυχημένη ανάβαση.
Αν το όχημα σβύσει στην ανηφόρα, πατήστε φρένο, βάλτε όπισθεν, αφήστε τον συμπλέκτη και το φρένο ταυτόχρονα και γυρίστε το κλειδί για να ανάψει η μηχανή. Αφήστε το όχημα να κυλίσει αργά πίσω φρενάροντας μόνο με την μηχανή. Θυμηθείτε ότι στην οπισθοπορεία, η ορατότητα είναι περιορισμένη, το τιμόνι «κόβει» πιο απότομα και τα κλωτσήματα του τιμονιού είναι πολύ βίαια. Μην επιχειρήσετε να στρίψετε σε απότομη κλίση γιατί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανατραπείτε.

Πέρασμα μέσα από νερά.
Τα περισσότερα 4x4 μπορούν να οδηγηθούν σε νερό που φτάνει μέχρι το ύψος των αξόνων τους χωρίς ιδιαίτερες προφυλάξεις. Οταν το νερό είναι βαθύτερο πρέπει να ξέρετε που βρίσκεται η εισαγωγή του αέρα και τα ηλεκτρονικά της μηχανής (ο «εγκέφαλος») ώστε να μην πάρουν νερά. Σβύστε τους προβολείς και αφήστε τους να κρυώσουν ώστε να μην ραγίσει το τζάμι τους από την απότομη αλλαγή θερμοκρασίας.
Αν βάλετε ένα ταπέτο επάνω στην μάσκα και το καπό του 4x4 πριν μπείτε σε βαθειά νερά, θα ελαχιστοποιήσετε το νερό που θα μπεί στην μηχανή. Κινηθείτε με σταθερή και σχετικά μικρή ταχύτητα ώστε να σχηματίσετε ένα μόνιμο «κύμα» στο εμπρός μέρος το οποίο θα ελατώσει το ύψος του νερού πίσω από τον προφυλακτήρα. Ετσι θα μειώσετε την ποσότητα του νερού που θα πεταχτεί στην εισαγωγή αέρα μηχανή και τα ηλεκτρικά της ανάφλεξης, από το βεντιλατέρ. Αν χρειαστεί να περάσετε σε πολύ βαθύ νερό τότε αποσυνδέστε το βεντιλατέρ για να μην καταστραφεί η φτερωτή του από την αντίσταση του νερού.
Επιλέξτε 1η κοντή ταχύτητα, ενεργοποιήστε τα μπλοκέ διαφορικά και κινηθείτε ευθεία.
Οταν περνάτε ρηχά ποτάμια με γρήγορη ροή νερού, διασχίστε τα υπό γωνία και προς την πηγή τους. Ετσι ελαχιστοποιείτε την πίεση του νερού πάνω στο όχημα. Ποτέ μην προσπαθήσετε να περάσετε βαθειά και γρήγορα κινούμενα ποτάμια γιατί θα σας παρασύρει το ρεύμα ! Θυμηθείτε ότι με κλειστές τις πόρτες το 4x4 μπορεί να αρχίσει να «επιπλέει» σε βαθειά νερά !
Πριν απο κάθε δύσκολο πέρασμα και ειδικά σε νερά, προσδέστε τον ιμάντα ρυμούλκησης στα κατάλληλα σημεία του αυτοκίνητου και στερεώστε την ελεύθερη άκρη του κάπου ψηλά ώστε να είναι έτοιμη για το ενδεχόμενο ρυμούλκησης. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι μέχρι κι αδύνατη όταν βρίσκεστε κολημένος μέσα στα νερά και τη λάσπη.
Φρενάρετε αρκετές φορές μετά από πέρασμα νερών ώστε να στεγνώσετε τα φρένα σας.

Αν σβύσει η μηχανή σε μεγάλη κλίση.
Αν το αυτοκίνητο κοντεύει να σβήσει σε μεγάλη ανηφόρα, ΜΗΝ ΠΑΤΗΣΕΤΕ το αμπραγιάζ ! Κάτι τέτοιο θα επιταχύνει την «κάθοδό» σας. Αντίθετα σβύστε την μηχανή και πατήστε δυνατά το φρένο. Μετά τραβήξτε και το χειρόφρενο.
Αφού διαλέξετε την πορεία σας, ελαφρά πατήστε το αμπραγιάζ, βάλτε όπισθεν αφήστε το αμπραγιάζ και ταυτόχρονα αφήστε απαλά το φρένο και το χειρόφρενο. Μετά ξεκινήστε την μηχανή.

Αν κολήσετε.
Αν κολήσετε σε βράχο ή κάποιο κορμό πρώτα ελέγξτε την κατάσταση για να εκτιμήσετε τον καλύτερο τρόπο να ελευθερώσετε το 4x4 χωρίς αβαρίες. Αν κολήσατε σε κάτι μετακινήσιμο, σηκώστε το 4x4 με τον γρύλο και βγάλτε το εμπόδιο. Αν κολήσετε σε μη μετακινήσιμο εμπόδιο, σηκώστε το όχημα με τον γρύλο και προσπαθήστε να γεμίσετε το σημείο με πέτρες ή άλλα υλικά ώστε να μπορέσετε να το ξεπεράσετε. Αν ο γρύλος βυθίζεται στο έδαφος βάλτε τον να πατήσει σε ένα γερό σανίδι. Ποτέ μην μπαίνετε κάτω από ένα όχημα σηκωμένο σε γρύλο !!
Ελατώστε την πίεση των ελαστικών (σε περίπου 10 psi) για μεγαλύτερη επιφάνεια με το έδαφος και καλύτερη πρόσφυση. Η ελάττωση της πίεσης συνεπάγεται βέβαια και την μείωση της απόστασης του οχήματος από το έδαφος. Ενεργοποιήστε τα μπλοκέ διαφορικά αν υπάρχουν και βάλτε την μεγαλύτερη δυνατόν ταχύτητα στο σαζμάν. Καθαρίστε την περιοχή των τροχών όπου πρόκειται να πατήσουν, φτυαρίζοντας την λάσπη, χιόνι ή άμμο ώστε να μπορέσετε να ξεκινήσετε. Για ενίσχυση της πρόσφυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ταπέτα, μικρά κλαδιά, πέτρες, σανίδια ακόμη και πανιά στο έδαφος εμπρός από τους τροχούς. ΠΡΟΣΟΧΗ με ελατωμένη πίεση στα ελαστικά ΠΟΤΕ δεν τρέχουμε !
Οι χιονοαλυσίδες μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξίσου καλά και σε λάσπες. Συνήθως θα τις φορέσετε στους πίσω τροχούς, ειδικά αν ανεβαίνετε ή ρυμουλκείτε κάποιον. Μερικές φορές θα χρειαστεί να φορεθούν στους εμπρός ή και στους 4 τροχούς.
Ο καλύτερος τρόπος αποκόλησης είναι η χρήση του «εργάτη». Ο εργάτης είναι απαραίτητος για τις μοναχικές extreme εξορμήσεις αφού δεν υπάρχει δεύτερο όχημα για βοήθεια. Σαν σημείο πρόσδεσης του συρματόσχοινου (άγκυρα) μπορεί να χρησιμοποιηθεί άλλο όχημα, κάποιο δένδρο ή βράχια. Στην περίπτωση πρόσδεσης σε δέντρο θέλει πολύ προσοχή ώστε να μην πληγωθεί ο φλοιός του κορμού κι έτσι καταδικαστεί σε θάνατο. Γι’ αυτό χρησιμοποιείστε τους ειδικούς ιμάντες. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει άλλο πρόσφορο σημείο πρόσδεσης, μπορείτε να χρησιμοποιείσετε μια θαμμένη ρεζέρβα. Ποτέ μην ξεκινάτε την ρυμούλκηση με τον εργάτη να έχει λιγότερες από 5 στροφές συρματόσχοινο στο τύμπανο. ΠΡΟΣΟΧΗ: η χρήση του εργάτη απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις και προφυλάξεις. Η χρήση του εγκυμονεί πάντοτε σοβαρότατο κίνδυνο τραυματισμού.

Αν δεν μπορείτε να ξεκολήσετε ή χαθήκατε.
Καλύτερα μείνετε στο όχημά σας και να προσπαθήσετε να γίνεται «ορατοί» στους άλλους οδηγούς. Ψυχραιμία !, ο πανικός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός σας. Ασχοληθείτε με «θετικές» σκέψεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος και μην πανικοβάλεσθε.
Αν χαθήκατε παρατηρείστε το τοπίο γύρω σας και ειδικά τα σημαντικά στοιχεία του όπως κορυφές βουνών, ποτάμια κ.λ.π. και συσχετίστε τη θέση τους με την δική σας στον χάρτη (αν βέβαια έχετε GPS και κατάλληλο χάρτη δεν μπορείτε να χαθείτε !). Προσπαθείστε να θυμηθείτε την πορεία που σας έφερε ως εκεί. Εμπιστευθείτε τον χάρτη και την πυξίδα σας και μην περιφέρεστε άσκοπα. Αν είστε σε δρόμο μην βγείτε από αυτόν.
Αν σε λογικό χρόνικό διάστημα δεν υπάρχει καμμία επιτόπια λύση του προβλήματος, τότε μόνο αποφασίστε την εγκατάλειψη του οχήματος. Καλύτερο είναι να περπατήσετε με το φως της μέρας και όχι τη νύκτα. Αποφύγετε τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας. Αν είναι νύχτα ή είσαστε τραυματισμένος ή έχετε σχεδόν εξαντληθεί τότε μείνετε όπου είστε. Πολλές φορές σκόπιμο είναι να αφήσετε ένα σημείωμα με την κατεύθυνση που βαδίζετε, τον προορισμό σας και την ημερομηνία και ώρα που εγκαταλείψατε το όχημα. Κάνετε σήματα ώστε να μπορούν να σας δουν τα συνεργεία αναζήτησής σας, όπως σήματα καπνού, φωτιά (προσοχή στα δάση μας !!!) σινιάλα με χρωματιστά υφάσματα (π.χ. τζάκετ).
Στην έσχατη ανάγκη, κατηφορίστε ένα ρέμα ή ποτάμι. Τις περισσότερες φορές θα σας οδηγήσει σε δρόμο ή οικισμό.

Εξοπλισμός ανάγκης.

Συγκεντρώστε τα επόμενα πράγματα ανάγκης σε ένα κιβώτιο για να το έχετε μαζί σας στις εξορμήσεις. Στερεώστε και δέστε καλά όλα τα αντικείμενα στο όχημά σας, γιατί σε ανωμαλίες του δρόμου και απότομο φρενάρισμα αυτά μπορεί να εκτοξευθούν στους επιβάτες με άσχημα επακόλουθα. Παρότι είναι απίθανο να χρειαστεί, καλό είναι να κουβαλάτε εξοπλισμό για κάμπινγκ και αρκετό νερό και τροφή για μερικές ημέρες σε αντίξοο περιβάλον.

Λίστα πραγμάτων που «πρέπει» να έχουμε:
• Κουτί πρώτων βοηθειών (ιώδιο, επίδεσμοι, αυτοκόλητοι επίδεσμοι, οξυζενέ, οινόπνευμα, ασπιρίνες, αντηλιακό, αντικουνουπικό, ανακουφιστικό για εγκαύματα – τσιμπήματα).
• Φάρμακα που τυχόν παίρνουμε.
• Ρεζέρβα.
• Ενα καλό γρύλο και ένα γερό σανίδι για βάση του.
• Τρόμπα για φούσκωμα ελαστικών, ποδοκίνητη / χειροκίνητη ή ηλεκτρική.
• Πυροσβεστήρα.
• Δοχείο με αντιψυκτικό υγρό για το ψυγείο.
• Δοχείο με λάδι για την μηχανή (μια αλλαγή) και φίλτρο λαδιού.
• Δοχείο με βαλβολίνη για τα διαφορικά και το σαζμάν.
• Δοχείο με υγρό φρένων, τιμονιού, αμπραγιάζ.
• Δοχείο με έξτρα καύσιμο και κατάλληλο χωνί για το τεπόζιτο.
• Μεγάλο φακό και αρκετές αλκαλικές μπαταρίες.
• Φτυάρι.
• 2 σανίδες (μήκους περίπου 75 cm).
• Ταπέτο για το έδαφος (επισκευή, αλλαγή τροχού κ.λ.π.).
• Σκοινί ρυμούλκησης και ιμάντα για ρυμούλκηση (recovery strap).
• Ναυτικά κλειδιά.
• Χειροκίνητο εργάτη (κρικ).
• Αυτοκόλητη υφασμάτινη ταινία (φαρδιά).
• Μονωτική ταινία.
• Σύρμα.
• Spray WD-40.
• Στουπιά και πατσαβούρια.
• Χιονοαλυσίδες με εντατήρες.
• Γάντια εργασίας.
• Βασικό σετ εργαλείων.
• Μπουζόκλειδο.
• Καλώδια γεφύρωσης για μπαταρία.
• Ανταλλακτικές ασφάλειες και λάμπες.
• Πιεσόμετρο ελαστικών.
• Μερικά βασικά ανταλλακτικά.
• Εγχειρίδιο συντήρησης για το 4x4.
• Αδιάβροχο.
• Στερεά τροφή.
• Χάρτες (τους καλύτερους) για την περιοχή και κατάλληλους οδηγούς βιβλία.
• Πυξίδα και ακόμα καλύτερα GPS.
• Φωτοβολίδες διάσωσης.
• Αδιάβροχα σπίρτα.
• Σουγιάς.
• Κουβέρτα.
• Δοχείο με πόσιμο νερό, τουλάχιστον 3 λίτρα ανά άτομο.
• Κινητό τηλέφωνο (για όπου «πιάνει») οπωσδήποτε με φορτιστή αυτοκινήτου.
• Φορητό ασύρματο για συννενόηση με την παρέα.
• Ενα τσεκουράκι.
• Σακκούλες σκουπιδιών.
• Ελαστικά σχοινιά στερέωσης πραγμάτων.
• Εξτρα ζεστά ρούχα (ακόμα και το καλοκαίρι).
• Γυαλιά ηλίου και τυχόν δεύτερο ζευγάρι γυαλιών όρασης.
• Καπέλο.
• Σκηνή, υπόστρωμα και υπνόσακκους.
• Σύνεργα μαγειρέματος και μαχαιροπήρουνα.
• Χαρτί τουαλέτας.
• Σαπούνι.


Μετά την εξόρμηση.
Οταν εγκαταλείψουμε τον χωματόδρομο πρώτα πρέπει να απενεργοποιήσουμε τα μπλοκέ διαφορικά και να ρίξουμε μια ματιά στο 4x4 για μικροζημιές που μπορούν να επηρεάσουν την επιστροφή μας, όπως σκισίματα των ελαστικών, στραβωμένα παρατίμονα, διαροές υγρών κ.λ.π.
Οταν επιστρέψουμε σπίτι από την εκδρομή υπάρχουν μερικά που πρέπει να κάνουμε. Κάντε ένα μικρό σέρβις στα υγρά, λάδια, φίλτρα αφού αυτά πρέπει να αλλάζονται συχνότερα - συντομότερα όταν κάνετε διαδρομές εκτός δρόμου. Τα διαφορικά, το σαζμάν, το σύστημα μετάδοσης της κίνησης και τα φρένα μπορεί να έχουν επηρεαστεί από νερά και λάσπες. Το λιγότερο θα πρέπει να καθαριστούν.